Ontmoeting
Dit is het tweede jaarverslag van Unie en ABC gezamenlijk. Het is ook het eerste volle jaar van het fusiebestuur dat eind 2020 aantrad.
Ik heb boven dit voorwoord het woord ‘ontmoeting’ gezet om aan te geven hoezeer we ernaar verlangen om elkaar te ontmoeten als christenen van vrije kerken om samen onze missie in ons land te ontdekken en verder vorm te geven.
Covid-19
Onze Unie-ABC-gemeenschap stond echter het afgelopen jaar 2021 ook vol in de wind van de Covid-19-epidemie. Kerkgebouwen gesloten, live diensten afgelast, bijeenkomsten gecanceld. Overheidsmaatregelen die nogal eens veranderden vroegen om inventiviteit en flexibiliteit van besturen van onze gemeenten en van vele anderen.
Het bestuur zag zich zelfs genoodzaakt om onze landelijke Algemene Ledenvergadering die we in november in Ede zouden houden af te gelasten. Een fysieke ledenvergadering waarin elkaar ontmoeten, samen vieren en samen nadenken over onze toekomst centraal zou staan, voor het eerst sinds het najaar van 2019. Immers, ook in 2020 konden wegens Covid-19 geen fysieke ledenvergaderingen plaatsvinden. Helaas mocht het nog niet zo zijn. We verlangen ernaar en gelukkig is er inmiddels alweer veel meer mogelijk en zijn er nieuwe perspectieven.
Een drietal regio-ontmoetingen in het najaar – in Steenwijk, Zoetermeer en Den Bosch – kon gelukkig wel worden gehouden. Ze boden een goede gelegenheid om met elkaar in gesprek te zijn over wat in deze tijd in onze gemeenten speelt en om elkaar te bemoedigen. Ze dienden ook om de meer zakelijke aspecten van onze gemeenschap te bespreken. Wat zijn onze opvattingen over de functie en de taken van onze landelijke organisatie en over de financiële aspecten die daarbij horen?
Digitaal
Veel gemeenten experimenteerden het afgelopen jaar volop met de huidige digitale mogelijkheden om het gemeentelijk leven zo goed mogelijk doorgang te laten vinden. Vieren, vergaderen, samen bidden, samen eten. Via een scherm toch nabijheid van elkaar en samen de nabijheid van God ervaren. We ontdekten de zegeningen van deze techniek. Maar ook de beperkingen ervan. We kunnen nu eenmaal niet zonder fysieke ontmoetingen. Daarvoor zijn we mensen van vlees en bloed.
Ook in het landelijke werk vond veel digitaal plaats. Bestuursvergaderingen, overleg tussen regiocoördinatoren, deels ook de colleges en diverse andere meetings. Op 16 juni was er vanuit Dordrecht een digitale landelijke bijeenkomst. Tijdens deze bijeenkomst werd ingestemd met de benoeming van Hans Riphagen als nieuwe rector van ons Seminarium.
Personele veranderingen
De aanstelling van de nieuwe rector was een van de relatief vele personele veranderingen van 2020. Zo namen we afscheid van de Algemeen Secretaris, Albrecht Boerrigter. Hij was ruim dertien jaar het vertrouwde gezicht van de Unie van Baptistengemeenten en in de afgelopen jaren van Unie-ABC. Zijn bijdrage aan de vorming van ons nieuwe kerkgenootschap is groot geweest. Wout Huizing nam als docent en supervisiebegeleider afscheid van het Seminarium. Hij was van grote betekenis bij de opbouw van het Seminarium als een leergemeenschap van studenten en docenten. Ook onze regiocoördinator van het eerste uur, Gerard van der Schee, nam afscheid. Hij ging met pensioen. Evenals Conny van Kooy, die vele jaren zorgvuldig en gedegen onze landelijke boekhouding en financiële administratie verzorgde.
Onderweg naar fusie
Grote nieuwe stappen op weg naar een volledige fusie van Unie-ABC werden in 2021 niet gezet. Er blijkt veel tijd nodig om zorgvuldig samen te bouwen aan een robuuste en financieel gezonde organisatie. Die tijd kunnen we ook nemen. We doen immers al heel veel samen: bestuur, regiowerk, opleidingen, de administratie. Bovendien zijn met ingang van 2021 alle communicatie-uitingen van beide kerkgenootschappen samengevoegd. Er is nu één website, één nieuwsbrief en ook op de sociale media communiceren we met één gezicht. We zetten hiermee een belangrijke stap in onze externe en interne presentatie.
Hierop aansluitend klinken de woorden van Psalm 89: “Ik wil altijd zingen over uw liefde, Heer, steeds opnieuw wil ik spreken over uw trouw. Want ik weet: uw liefde bestaat voor altijd, en aan uw trouw komt geen eind.”
Herman de Boer
Algemeen Secretaris a.i.
Herman de Boer nam de functie van Algemeen Secretaris waar vanaf het afscheid van Albrecht Boerrigter in het voorjaar tot aan het eind van 2021.
Met het (bestuurlijk) samengaan van Unie en ABC ontstond vanuit de voorgangers binnen de kerkgenootschappen het initiatief om een gezamenlijk platform op te zetten, genaamd Aquilae – arenden, verwijzend naar Jesaja 40. Aquilae heeft als doelen: de uitwisseling van informatie en inspiratie en de ondersteuning en onderlinge zorg van leiders.
Op 18 maart ontmoette het Unie-ABC-bestuur online afgevaardigden van zo'n vijftien gemeenten uit alle regio's om met hen te bespreken welke verwachtingen zij hebben van het kerkgenootschap: welke behoeften in ondersteuning zijn er en waar zouden de prioriteiten moeten liggen? Dat leidde tot zinvolle gesprekken over onze gezamenlijke toekomst.
Na een dienstverband van bijna veertien jaar kondigde Algemeen Secretaris Albrecht Boerrigter in april zijn vertrek bij Unie-ABC aan. Hij maakte de overstap naar het Leger des Heils Regio Midden-Nederland waar hij een managementfunctie bekleedt. Tijdens de online inspiratieavond in juni werd er afscheid van hem genomen.
Een inspirerende lezing over kerk zijn ná corona, het voorstellen van de nieuwe rector, de verwelkoming van een nieuwe gemeente en het afscheid van onze Algemeen Secretaris … Met onder meer die ingrediënten en zo'n negentig online aanwezigen uit vele Unie-ABC-gemeenten mochten we 16 juni een mooie inspiratieavond beleven.
Hans Riphagen startte op 1 september als nieuwe rector van het Baptisten Seminarium. Hij werkt al sinds 2018 als docent Praktische theologie en Liturgiek aan het Seminarium en maakte daarbij de laatste twee jaar deel uit van een driekoppig interim-rectoraat, dat was ingesteld na het vertrek van de vorige rector, Teun van der Leer.
Op 1 november werd de jaarlijkse Baptisten Vrouwen Wereldgebedsdag gehouden. Het thema voor 2021 was 'Moedig leven', naar aanleiding van Hebreeen 13:6. Ook in Nederland werden zusters uit Unie- en ABC-gemeenten uitgenodigd om met de vertaalde materialen aan de slag te gaan.
Evangelisch Protestantse gelovigen combineren traditionele christelijke geloofsovertuigingen over de Bijbel en de schepping met meer hedendaagse opvattingen over de gelijkheid tussen mannen en vrouwen. Dat bleek uit het eerste rapport van een onderzoek van het Baptisten Seminarium, de Radboud Universiteit en de Vrije Universiteit.
Peter Stoter wordt met ingang van 2022 de nieuwe Algemeen Secretaris van Unie-ABC. In november stemden de aangesloten gemeenten bijna unaniem in met de voordracht van het bestuur. Peter is tevens voorzitter van de Baptistengemeente Op Doortocht in Ede.
Bijlagen
De Kroniek over 2021 geeft per maand een overzicht van de ontwikkelingen in onze geloofsgemeenschap.
Korte terugblik op 2021
Na coronajaar 2020 stond ook het gemeentewerk in 2021 sterk onder invloed van COVID-19. Afhankelijk van de besmettingsaantallen in de samenleving werden de maatregelen van de overheid de ene keer versoepeld en dan weer aangescherpt. Aan het begin van het jaar gold er enkele maanden zelfs een avondklok, en belangrijke feesten zoals Pasen en Kerst vielen in een periode van lockdown.
Voor onze gemeenten betekende dit steeds wisselende mogelijkheden om fysiek bij elkaar te komen voor de zondagse diensten – soms helemaal niet, dan weer in kleinere of grotere aantallen – en om andere activiteiten te organiseren. Het gevolg was dat vrijwel alle gemeenten hun diensten (ook) online bleven uitzenden en veel vergaderingen en bijvoorbeeld kringbijeenkomsten eveneens vanachter de computer plaatsvonden. Op die manier werd zo goed mogelijk geprobeerd het gemeenteleven voort te zetten, hoewel door velen werd ervaren dat het gebrek aan ‘echte’ ontmoeting hier een zware wissel op trok. Onvermijdelijk lag ook een deel van de gebruikelijke activiteiten het grootste deel van het jaar stil. Tegelijk raakten mensen wel steeds meer vertrouwd met de digitale technieken en bleef men op zoek naar manieren om de verbondenheid toch vorm te geven.
In de loop van het jaar werden in gemeenten onder meer wel vacatures geplaatst, beroepen uitgebracht en aangenomen, nieuwe voorgangers verwelkomd en jubilea gevierd. Hieronder een aantal voorbeelden.
Hoe ga je in de kerk om met lastige thema’s zoals corona? Baptistengemeente Katwijk koos ervoor om de verbinding te zoeken met gemeenteleden en hierover open in gesprek te gaan tijdens de bijeenkomst ‘Corona in de Kerk’. Er was een gevarieerd sprekerspanel uitgenodigd dat in gesprek ging naar aanleiding van kritische vragen uit de gemeente. Tussendoor waren er filmpjes van gemeenteleden te zien die op een ingrijpende manier met corona te maken hadden gekregen.
In Baptistengemeente Parkkerk in Leeuwarden was er in de maand oktober elke zondag een feestje. De gemeente vierde haar 125-jarig bestaan met vijf feestelijke, muzikale diensten. De vijf zondagen stonden in het teken van het thema 'Heden – verleden - toekomst'. Ook werd er muzikale medewerking verleend, onder meer door een eigen jubileumkoor en door het jeugdorkest van Brassband Hosannah. Na elke dienst was er een hapje en een drankje en een muzikaal intermezzo met trekzak, mondharmonica, gitaar, accordeon.
Vanuit de Baptistengemeente Rotterdam-Centrum kwam een 'ongebruikelijke uitnodiging', zoals voorganger Sibbele Meindertsma in een brief schreef. De gemeente zoekt mensen die betrokken willen raken en zich voor de gemeente in willen gaan zetten. "Kom over en help ons."
Korte terugblik op 2021
Het jaar kenmerkte zich door de impact van corona op de kerk. Iedere lokale gemeente zocht een passende manier om hiermee om te gaan. Ook voor het netwerk en de verbinding in de regio was het zoeken. Leidersbijeenkomsten in de regio gingen soms niet door, een andere keer online. En in de ‘soepelere’ periodes konden we elkaar wel in real life ontmoeten.
De pandemie en de impact daarvan op de kerk was ook aanleiding voor bezinning. Een mooi voorbeeld hiervan was de gespreksavond in de Baptistengemeente Katwijk. Zie hierboven.
In het voorjaar hebben we De Regenboog Noord uit Veenendaal als nieuw lid mogen verwelkomen. We hebben de gemeente leren kennen als een enthousiaste gemeente die met ons wil optrekken om samen te leren van onze Heer. Mooi om tijdens de digitale bijeenkomst in juni ook een kijkje te krijgen in hun gemeente en ons te laten inspireren door de manier waarop zij zijn omgegaan met de coronabeperkingen.
Ontwikkelingen regiocoördinatoren
In het voorjaar nam Albrecht Boerrigter afscheid als Algemeen Secretaris en daarmee ook van zijn rol als leider van het regioteam. Herman de Boer nam het als interim-leidinggevende van hem over. Inmiddels is Peter Stoter gestart als teamleider.
Eind augustus nam Gerard van der Schee afscheid als regiocoördinator. Hij had twee regio’s onder zijn hoede: Noordwest en Midden Zuidwest. Harm Jut heeft het stokje als regiocoördinator Midden Zuidwest van Gerard overgenomen. Tot het einde van het jaar was Noordwest vacant en werden de taken in het team verdeeld. Per 2022 is Peter Stoter regiocoördinator Noordwest.
Sinds 2012 zette Gerard van der Schee zich in als regiocoördinator voor het kerkgenootschap.Ter gelegenheid van zijn afscheid blikt hij in een interview terug op zijn werk voor Unie-ABC.
Jaap Ketelaar is coördinator van het team interim-voorgangers. Hij schuift voortaan ook aan bij het maandelijkse teamoverleg. Op die manier zorgen we voor een goede verbinding tussen het regioteam en de interim-voorgangers.
Leerplatform
Gerard van der Schee, Wouter Bandstra en Ingrid de Vries hebben de basismodulen van het Digitale Leerplatform in de zomer van 2021 grondig herzien op basis van de ervaringen van het eerste seizoen. De basismodulen zijn nu nog meer toegespitst op wat ieder raadslid zou moeten weten. In de verschillende regio’s zijn diverse klassen met deelnemers opgestart. Thuis volgen zij online op hun eigen tijd de leermodulen. Een aantal keer tijdens het leertraject hebben ze een online ontmoeting om ervaringen uit te wisselen en door te praten over thema’s die aan de orde komen. Onze visie is dat de basismodule onderdeel wordt van het standaard inwerkprogramma van een nieuw raadslid in de lokale gemeente.
In de loop van 2021 zijn ook steeds meer taakmodulen gereedgekomen. Inmiddels staan er al heel veel inspirerende taakmodulen online.
Plannen 2022
Ontwikkelingen missie & pionieren
Voor missie & pionieren was 2021 een jaar van bestendiging van pioniersplekken door middel van begeleiding en van voorbereiding voor twee nieuwe interkerkelijke pioniersplekken. Een jaar waarin de afhankelijkheid van de Heer werd gevoeld in volharding in navolging van Jezus en met liefde en trouw aanwezig zijn in onze netwerken van relaties.
Voor 2022 hebben we de volgende plannen.
Op 22 september 2021 werd de vierde mentorgroep pionieren afgerond. Een groep van zeven gemotiveerde deelnemers ging samen, onder leiding van Oeds Blok en Dirk Jan Riphagen, aan de slag in vijf bijeenkomsten: (1) visie, (2) bronnen en persoonlijk proces, (3) christelijke gemeenschapsvorming en discipelschap, (4) leidinggeven en (5) ondernemerschap en structuur.
De oogst van enkele deelnemers: ‘Ontvangen van de ander en verwachtingen bijstellen’, ‘Niet iemand anders proberen te zijn’, ‘Ik wil een buurtgenoot worden’, ‘Pionieren is teamwerk’, ‘Perspectief houden als dingen je uit handen worden geslagen’. Samen leren, samen bidden en elkaar bemoedigen is motiverend!
‘In het eetcafé in Elst ontstaan diverse mooie persoonlijke vriendschappelijke relaties met gasten en vrijwilligers. Vanuit de praktijk van het leven met zijn goede en kwade dagen is er gelegenheid iets te kunnen delen van wat de liefde van Christus voor mij betekent en voor ieder ander mens ook kan betekenen.’
Joop Brongers, deelnemer aan het pioniersinitiatief ‘Hart voor Elst’
Ontwikkelingen jeugdwerk
De sociale beperkingen van de pandemie waren ook dit jaar ingrijpend voor het jeugdwerk. De jongeren zelf liepen tegen veel beperkingen aan in de sociale sfeer en ontregelingen op school. Voor jeugdwerkers/leiders was het contact leggen en onderhouden met jongeren via het clubwerk een grote uitdaging. Ook de inzet van de vele vrijwilligers voor het jeugdwerk was in het afgelopen jaar voor veel gemeenten instabiel. Er leek een afname van de algehele betrokkenheid bij veel gemeenten. Er kwamen meerdere vragen over ‘Hoe krijg ik vrijwilligers en hoe houd ik ze vast’. We hebben daarop kunnen reageren met gesprekken en met een behulpzaam document.
Fte
Voor het jeugdwerk van Unie-ABC waren er tot nu toe twee dagen per week beschikbaar, maar dat is in dit seizoen afgeschaald naar één dag per week vanwege besluiten in het proces van samengaan. Besloten is om niet met jeugdwerk verder te gaan, maar alleen met regiocoördinatoren en de missiespecialist (Oeds Blok).
Corona geeft beperkingen, maar ook nieuwe ontwikkelingen
Een positieve ontwikkeling in veel gemeenten lijkt te zijn dat het besef groeit van het belang van de betrokkenheid van jongeren bij de gemeente, en vooral ook de betrokkenheid van de gemeente bij de jongeren. Door berichtgeving in de media rondom zorgen over de jeugd gingen sommige gemeenten creatief aan de slag om er nadrukkelijk voor hun jongeren te zijn. Speciale diensten, online of fysiek als het weer kon, en acties langs de deur om contact te leggen met de jongeren, kwamen voorbij.
Helaas was de eerste ALV (een inspiratieavond) alleen digitaal mogelijk en ging de tweede ALV niet door. De workshop over jeugdwerk die daarvoor was voorbereid zal alsnog in het komende jaar worden gegeven. Goed om hier als gemeenten ook bij te zijn en samen te verkennen wat we voor onze jongeren kunnen doen.
Wat er zoal is gedaan met de gemeenten
We hebben afgelopen jaar geheel volgens de planning drie keer onze supervisie kunnen houden (twee keer fysiek en één keer via Zoom) en elkaar als jeugdwerkers onderling ook via de appgroep kunnen ondersteunen. Er waren ook enkele fysieke bijeenkomsten met kerkenraden over betrokkenheid tussen jongeren en de gemeente (Arnhem-Zuid en Harderwijk). Ook vond er een gesprek op locatie plaats met een jeugdraadslid en jeugdleiders in Utrecht. Via mail, telefoon en beeldbellen was er verder contact met gemeenten met feedback op jaarplannen voor het jeugdwerk (o.a. Hengelo en Arnhem), over betrokkenheid van jeugd bij het gemeenteleven (o.a. Harderwijk), betrokkenheid bij het proces van profilering en aanstelling van een jeugdwerker (Arnhem-Zuid), betrokkenheid bij een proces van afronding met een jeugdwerker, gesprek met een team jeugdleiders over diverse thema’s (Utrecht), sprekerstips voor jeugdavonden (o.a. Den Bosch) en opzet van pastoraat (Veenendaal). Een gevarieerd scala aan thema’s dus.
Het aantal contacten met ABC-gemeenten is toegenomen en is zo’n beetje gelijk verdeeld met de Unie-gemeenten. Er was zelfs contact met een ex-ABC-kinderwerker in België voor advies over kinderwerk. Ondanks de beperkingen is er grote dankbaarheid over een merkbaar groeiend besef en verlangen bij veel gemeenten om er voor kinderen en jongeren te zijn en ze bij de gemeenschap te betrekken in deze moeilijke tijden.
Nieuwe contacten
Verder waren er ook veel kennismakingen met nieuwe gemeenten en nieuwe jeugdwerkers van Unie en ABC, zoals met de jeugdwerkers in Hengelo, Zoetermeer en Enkhuizen. Onze intervisie had afgelopen jaar acht deelnemers. Eén jeugdwerker heeft afscheid genomen wegens veranderde werkzaamheden en er zijn drie jeugdwerkers bij gekomen. Meerdere gemeenten zijn nu bezig met een proces om een jeugdwerker aan te nemen. Arnhem-Zuid heeft dit proces afgelopen jaar positief afgerond en voor het komend jaar verwachten we minimaal twee nieuwe jeugdwerkers. Deze toenemende investering in het lokale jeugdwerk van gemeenten stemt tot grote dankbaarheid.
Investering in methodische ondersteuning en literatuur
Nationaal netwerk
De nationale interkerkelijke contacten en contacten met organisaties konden in 2021 ondanks de beperkingen toch vrij goed doorgang vinden. Zo waren er regelmatig Innov8 Cafés (online) met jeugdwerkers uit het land. Daar wisselden we ideeën uit over hoe we het jeugdwerk in coronatijd kunnen vormgeven. Ook waren er diverse (fysieke) besprekingen met LEF-Navigators over de aansluiting van hun ondersteuning op onze gemeenten en was er contact met CAMA Zending over zendingsreizen voor jongeren. Deze contacten zullen in 2022 worden voortgezet. In samenwerking met Kerkpunt en andere organisaties en in gesprek met jeugdwerkers uit onze eigen gemeenten konden we bijdragen aan de jaarlijkse Jeugdtrends 2021, die als toepasselijke titel meekreeg: ‘Geef jongeren hoop’.
Internationaal netwerk
Het contact via de European Baptist Federation (EBF) met jeugdwerkers in Europa stond dit jaar op een zeer laag pitje. Er was geen conferentie en door tegenslagen in de jeugdcommissie kwam er geen alternatief van de grond. Ook voor 2022 is de conferentie aan het begin van het jaar afgeblazen. Goed om hiervoor te bidden.
Ook gebed gevraagd voor de spanningen in Oekraïne waar vele baptistengemeenten en jeugdwerkers zijn aangesloten bij de EBF. Tot slot nog een punt van dank: dat we in september op een hybride manier in Amsterdam de internationale Council konden houden, waar we vertegenwoordigers uit diverse landen en ook enkele jeugdwerkers konden spreken.
Het team
Het team regiocoördinatoren bestaat op dit moment uit: Wouter Bandstra (Regio Noord), Oeds Blok (gemeentestichting en pionieren), Harm Jut (Regio Midden-Zuidwesten), Peter Koobs (Regio Noordoost), Ronald van den Oever (jeugdwerk en Regio Midden-Oost), Peter Stoter (Regio Noordwest) en Ingrid de Vries (Digitaal Leerplatform).
Korte terugblik op 2021
2021 was voor het Seminarium een jaar van verandering: de impact van corona, personele wijzigingen, en ook bouwen aan de toekomst. Een groot deel van het jaar was thuiswerken het devies, met als gevolg dat het docententeam nauwelijks in Amsterdam was en elkaar vrijwel uitsluitend via het beeldscherm ontmoette. Het was een opluchting toen we in september weer volop fysiek les konden geven aan studenten!
Het team wijzigde flink: Albrecht Boerrigter nam afscheid als Algemeen Secretaris, maar ook als onze interim rector vanaf 2019. Zijn vertrek betekende een versnelde zoektocht naar een nieuwe rector. Gelukkig was Hans Riphagen bereid om deze rol op zich te nemen. Hij werd op 3 september 2021 als nieuwe rector geïnstalleerd tijdens de opening van het Seminariumjaar. We namen daarnaast ook afscheid van collega Wout Huizing, die maar liefst vijftien jaar lang als docent aan het Seminarium betrokken is geweest.
In de afgelopen jaren is veel overleg gepleegd en denkwerk verzet om de koers van het Seminarium voor de komende jaren te bepalen. In 2021 werden de eerste bouwstenen gelegd voor de komende jaren: de doorontwikkeling van het onderwijsaanbod (waaronder een eenjarige master) en het verbinden van kennis aan de Unie-ABC-gemeenschap. We vertellen daar in dit jaarverslag meer over.
Hans Riphagen begon per 1 september als rector van het Baptisten Seminarium. “Ik zie ernaar uit om met het team verder te bouwen aan ons prachtige Seminarium, een kleinschalige opleiding die gaat voor kwaliteit”, zei hij tijdens de ledenvergadering in juni waar zijn benoeming bekend werd gemaakt.
Wout Huizing was vijftien jaar als docent verbonden aan het Baptisten Seminarium. In de aanloop naar zijn pensioen nam hij afscheid met een afscheidscollege tijdens de opening van het 64e collegejaar. Thema: Op zoek naar de volmaakte voorganger'.
Ontwikkelingen onderwijs
Het opleiden van voorgangers en potentiële leiders binnen de kerk is de kerntaak van het Seminarium. Het jaarlijkse moment van diplomering, tijdens de opening van het Seminariumjaar, is dan ook altijd een hoogtepunt. Deze studenten hebben enkele jaren aan het Seminarium gestudeerd. We hebben ze zien groeien en zien zoeken naar hun roeping. Deze jaren afsluiten met het overhandigen van een diploma waarmee we aangeven dat we hen bekwaam achten, is altijd een bijzonder moment. Dit jaar ontvingen vier studenten een Seminariumdiploma: Andries Visser, Martin Edens, Jonathan Varwijk en Roeland Dam. Twee andere studenten (Janneke Sala en René Wichers) ontvingen een certificaat voor het succesvol afronden van de Sprekersroute.
In 2021 stonden 46 studenten ingeschreven aan het Seminarium, onder wie tien nieuwe studenten. De meeste studenten die de minor Missionair Leiderschap volgen, doen dit in het kader van een studie Theologie. Een interessante ontwikkeling dit jaar was dat er ‘plotseling’ vier studenten aanklopten van uiteenlopende studierichtingen (zoals criminologie en gezondheidswetenschappen). Zij wilden graag een half jaar theologische verdieping. Zij zullen niet allemaal doorstromen naar de theologie en/of een rol als voorganger nastreven, maar de theologische basiskennis die ze opdoen in hun studietijd aan het Seminarium nemen ze voor de rest van hun leven mee – in hun toekomstige werk en/of rol in de kerk. In de komende tijd zal deze ‘zij-instroom’ geëvalueerd worden; het lijkt een beloftevolle ontwikkeling.
In totaal waren er in het afgelopen jaar ongeveer twintig docenten betrokken bij het onderwijs. Het eigen Seminariumteam bestaat uit negen teamleden, met daarnaast ongeveer elf gastdocenten die elk een (deel van een) vak verzorgden (zie bijlage 3).
Sprekersroute
Ook de Sprekersroute had te lijden onder de coronaperiode. Om de anderhalve meter afstand met zo'n grote groep studenten te kunnen handhaven, werd uitgeweken naar andere leslocaties: eerst naar Almere, later naar Aalsmeerderbrug. Ook moesten diverse lesdagen volledig online gegeven worden. De belangstelling voor deze route voor 'lekenprekers’ leed er niet onder. In 2021 schreven zich veertien nieuwe studenten in, zodat in totaal 32 studenten aan de route deelnamen. Op zaterdag 27 november vond de diploma-uitreiking aan maar liefst 25 studenten plaats in Zwijndrecht bij het Evangelisch College.
De Sprekersroute is een gezamenlijk project van het Baptisten Seminarium en het Evangelisch College.
Permanente educatie
Vanuit het Seminarium wordt er een divers aanbod aan Permanente Educatie naar voren gebracht via website, nieuwsbrieven, sociale media en berichten aan voorgangers. Dit aanbod is deels van het Seminarium zelf en deels van andere aanbieders. Samen leren en optrekken met studenten op het Seminarium leert voorgangers met andere ogen kijken naar hun eigen praktijken. In februari en maart was er een online collegeserie rond het boek Jezus – reconstructie en revisie door Henk Bakker. Het was een mix van online thuisstudie, colleges van Henk Bakker en het schrijven van een essay. We merkten dat dit een goede manier is om voorgangers met elkaar te verbinden en om samen te leren. Veertien voorgangers namen aan deze serie deel, zowel vanuit de Unie-ABC-gemeenschap als daarbuiten.
In april was er in Veenendaal een studiedag voor interim-voorgangers en voorgangers, gericht op procesbegeleiding in de kerk. Bart Broekman leidde deze studiedag; dertien voorgangers deden mee. Daarnaast wordt in samenwerking met PEPredikanten (Kampen) tweemaal per jaar een intervisietrack Undefended Leadership aangeboden, die wordt geleid door Oeds Blok en Liesbeth van Tongeren.
Doorontwikkeling curriculum
Een belangrijke onderdeel in het afgelopen jaar is de doorontwikkeling van het curriculum, in het bijzonder van wat we noemen het ‘professionaliseringstraject’. Dat vraagt enige uitleg, zie de afbeelding hieronder:
In de afgelopen jaren is met succes de minor Missionair Leiderschap (het blauwe vak) ontwikkeld, die zich richt op (theologie)studenten die geïnteresseerd zijn in baptistische en evangelische theologie in een missionaire setting. Die minor van 30 EC (een half jaar) vormt de basis van het seminariumonderwijs. Studenten konden vervolgens kiezen voor een driejarige predikantsmaster (VU), een eenjarige theologiemaster (VU) en een post-hbo-traject; drie eigen trajecten zonder overlap, waardoor de coördinatie veel van de docenten vergde. Vanaf seizoen 2022-2023 stopt de driejarige predikantsopleiding (mede omdat er nauwelijks studenten voor waren) en gaan we werken met een ‘professionaliseringstraject’, specifiek gericht op leiderschap binnen een vrijkerkelijke context, die op twee niveaus te volgen is:
Deze twee routes worden zo veel mogelijk in één leeromgeving gegeven, zodat hbo- en wo-studenten samen lessen volgen. In het professionaliseringstraject gaan studenten verdiepend aan de slag rondom (gemeente-)ethiek, de gemeentepraktijk, de eigen spiritualiteit en beroepsethiek, en tot slot een stevige dosis (s)preekvaardigheid. In 2021 is er hard gewerkt aan de voorbereidingen van deze onderwijsvernieuwing.
Kennis verbinden in 2021
In de komende jaren zet het Seminarium sterker in op het verbinden van kennis met de Unie-ABC-gemeenschap. Dat zal enerzijds gebeuren doordat er wordt gepubliceerd op wetenschappelijk én op populair niveau. Daarnaast hebben we het idee opgevat om jaarlijks met een groep studenten onderzoek te doen naar actuele thema’s en daarbij zo veel mogelijk gemeenteleden, professionals, studenten en onderzoekers met elkaar te verbinden om zo samen te leren rondom een urgent onderwerp. In 2021 hebben we dit idee geconcretiseerd door met een groep studenten onderzoek te doen naar de ‘communities’ in de Stadskerk in Groningen. ‘Communities’ zijn een tussenvorm tussen een kleine kring en de grotere kerk, ter grootte van dertig tot vijftig mensen, met als doel om de verbondenheid en betrokkenheid van leden en de gemeenschap te vergroten. Met dit onderzoek hebben we de Stadskerk kunnen helpen aan een tussenevaluatie. Er zijn diverse kerken binnen Unie-ABC die met zulke tussenvormen (als netkerken, kringen XL en missiegroepen) experimenteren, waardoor de opgedane kennis ook belangrijk is voor hen. Helaas kon een geplande workshop over het onderzoek op de ALV in het najaar niet doorgaan.
Het filmpje hieronder geeft een mooie weergave van het onderzoek. Het is de bedoeling dat we jaarlijks met één of twee van zulke onderzoeken binnen de gemeenschap aan de slag gaan, om op die manier mensen te verbinden in een gezamenlijk leerproces om kennis te delen en te verrijken.
Vanaf september verrichtte een groep studenten van het Baptisten Seminarium voor het vak 'Doing Theology' veldwerk in Groningen. De forse Stadskerk heeft gedurende de coronacrisis stevig ingezet op kleinere 'communities'; deelgemeenten met leden die geografisch met elkaar verbonden zijn en in kleinere groepen samenkomen. Hoe functioneert dit en wat kunnen anderen daarvan leren?
Onderzoek in 2021
Als kennisinstituut en leergemeenschap wil het Baptisten Seminarium bezig zijn met relevante vragen door middel van onderzoek. Dat kan onderzoek zijn naar de praktijk (zoals hierboven beschreven over de Stadskerk), maar ook onderzoek naar de Bijbel, de geschiedenis van de baptisten- en CAMA-gemeenschap en naar theologie en ethiek. Dat gebeurt veelal onder de vlag van de James Wm. McClendon Chair for Baptistic and Evangelical Theologies onder leiding van prof. Henk Bakker. Aan de leerstoel is een kenniskring verbonden waar zo’n 25 onderzoekers (van beginnend tot gevorderd), die allemaal ‘iets’ met baptistische of evangelische theologie hebben, elkaar ontmoeten om elkaars werk te bespreken, elkaar te inspireren en te bemoedigen.
Een bijzondere vraag kwam onze kant uit van de redactie van de Journal of European Baptist Studies. Aan de leerstoel werd gevraagd om een eigen themanummer te maken met input van Nederlandse auteurs. Een mooie bundel was het resultaat, waarin op academisch niveau wordt gezocht naar de eigenheid van de Nederlandse baptistische theologiebeoefening. De bundel is te vinden op: Vol 21 No 2 (2021): Journal of European Baptist Studies | Journal of European Baptist Studies (jebs.eu). Een andere academische mijlpaal is de realisatie van een eerste publicatie in de nieuwe Amsterdam Studies in Baptist and Mennonite Theology-serie. We verzorgen deze serie als Seminarium samen met het International Baptist Theological Seminary en het Doopsgezind Seminarium (zie: Amsterdam Studies in Baptist and Mennonite Theology - Summum Academic). Het doel hiervan is om het academische werk van deze drie organisaties wereldwijd beter op de kaart te zetten en vindbaar te maken. Voor een overzicht van alle publicaties en lezingen van seminariumdocenten: zie bijlage 1.
Tot slot noemen we nog twee hoogtepunten op het gebied van onderzoek, want twee van onze docenten zijn gepromoveerd. Op 9 juni promoveerde Hans Riphagen op het thema ‘Kerk in de buurt’. En op 7 december promoveerde Teun van der Leer op de eigenschappen van de vrije geloofsdopende kerken, waar alle baptisten- en CAMA-gemeenten onder vallen. In de onderstaande artikelen kunt u er iets meer over lezen.
Op 9 juni verdedigde Hans Riphagen, op dat moment conrector van het Baptisten Seminarium, zijn proefschrift 'Church-in-the-Neighbourhood' aan de Vrije Universiteit in Amsterdam. "Ik heb gekeken naar hoe dit in de praktijk vorm krijgt, en of het kans van slagen heeft als missionaire vernieuwingsrichting in de hedendaagse, verstedelijkte samenleving."
Op 7 december promoveerde Teun van der Leer, docent en oud-rector van het Baptisten Seminarium, aan de Vrije Universiteit Amsterdam op zijn proefschrift 'Looking in the other direction'. Hij deed onderzoek naar de eigenschappen van de vrije geloofsdopende kerken, waar ook baptisten- en CAMA-gemeenten onder vallen.
Op de planning in 2022
Voor 2022 staat het verder uitwerken van de koers op het programma. Het seminariumteam is bijzonder verheugd dat Debora Krikken per 1 januari het team versterkt als studiecoördinator. Marijn Vlasblom, die deze rol tot op heden had, krijgt een specifiekere focus op de verbinding van kennis aan de gemeenschap.
Verder een paar hoofdpunten:
Daarnaast zullen naar verwachting drie boeken, mede geschreven door seminariumdocenten, in 2022 het licht zien:
Per 1 januari 2022 gaat Debora Krikken het Baptisten Seminarium versterken als studiecoördinator. Rector Hans Riphagen laat weten haar met groot genoegen te verwelkomen.Sinds eind september was het seminarium op zoek naar iemand die een spilfunctie vervult in de onderwijsorganisatie.
Het team
Het team van het Baptisten Seminarium bestaat op dit moment uit: Jan Martijn Abrahamse, Henk Bakker, Oeds Blok, Daniël Drost, Debora Krikken, Teun van der Leer, Ingeborg te Loo, Hans Riphagen en Marijn Vlasblom.
Bijlagen
Korte terugblik op 2021
Ondanks de coronapandemie kon het ondersteunende kantoorwerk van Unie-ABC in 2021 zonder problemen doorgaan. Wel werd het hele jaar door veel vanuit huis gewerkt, waardoor de medewerkers het onderlinge contact en het contact met andere collega’s grotendeels moesten missen. Ook het directe contact met afgevaardigden van gemeenten was minimaal, aangezien de inspiratieavond in juni online was en de Algemene Ledenvergadering in november vanwege een nieuwe lockdown helaas op het laatste moment alsnog werd afgelast. Voor de medewerkers op het bureau zijn juist deze contacten inspirerend, omdat ze gezicht geven aan het vaak praktische, ondersteunende werk dat zij voor de geloofsgemeenschap doen. We zien dan ook uit naar meer mogelijkheden voor activiteiten en ontmoetingen in 2022!
Aan het begin van het jaar werd hard gewerkt om de adressensystemen van Unie en ABC samen te voegen. We namen de gelegenheid te baat om over te stappen van het (vrij dure) softwaresysteem AFAS naar Exact. Om geen verouderde informatie mee te nemen naar het nieuwe systeem werden de secretarissen van alle aangesloten gemeenten gevraagd de actuele gegevens van de verschillende contactpersonen opnieuw door te geven. Vrijwel iedereen gaf hier op tijd gehoor aan, waarna de klus in februari kon worden afgerond.
Het ondersteunende bureau kreeg in 2021 te maken met verschillende wisselingen van de wacht. In het voorjaar nam Albrecht Boerrigter afscheid als Algemeen Secretaris en daarmee tevens als leidinggevende van het kantoor. Gelukkig vond het bestuur Herman de Boer bereid om deze taak tot het eind van het jaar waar te nemen. Het was fijn dat hij in deze overbruggingsperiode de coördinatie van het werk en het contact tussen bestuur en werkorganisatie overnam – de manier waarop hij dit invulde werd door het team erg gewaardeerd. In september nam Conny van Kooy eveneens afscheid, omdat zij de pensioengerechtigde leeftijd bereikte. Conny verzorgde negen en een half jaar de financiële administratie van de Unie. In de aanloop naar haar vertrek werkte zij Ingrid de Vries in, die al bij Unie-ABC aan de slag was als ontwikkelaar van het Digitaal Leerplatform. Al met al was het voor de administratie wel een uitdaging om zo kort na elkaar verschillende ervaren mensen op dit gebied te verliezen, maar inmiddels is Ingrid goed ingewerkt.
De afgelopen negen en een half jaar verzorgde Conny van Kooy de financiële administratie van de Unie. In september nam ze afscheid nadat ze de pensioengerechtigde leeftijd had bereikt. In een interview kijkt ze terug.
Tevens is per januari de financiële administratie van ABC Gemeenten bij Unie-ABC ondergebracht, nadat Koene Hofstee deze jarenlang trouw had verzorgd. Veel dank daarvoor! De salarisadministratie van de ABC-medewerkers bleef nog tot en met december onder zijn hoede, waarna deze per januari 2022 bij IDGP wordt ondergebracht, waar die van de Unie-medewerkers al vele jaren is uitbesteed. Ook door dergelijke stappen groeien beide kerkgenootschappen steeds meer naar elkaar toe. Wel blijven de boekhoudingen van Unie en ABC gescheiden, zolang beide organisaties niet juridisch gefuseerd zijn.
2021 was ook het eerste jaar van de nieuwe, nauwe samenwerking met CAMA Zending op het gebied van zending en gemeentestichting. CAMA Zending ondersteunt de geloofsgemeenschap met onder meer informatie over de projecten die we gezamenlijk steunen, uitzending van gemeentezendelingen en het ontwikkelen van partnerschappen met gemeenten op het zendingsveld. CAMA Zending onderhoudt ook de contacten met de internationale (zendings)netwerken European Baptist Mission International (EBMI) en de European Baptist Federation (EBF), en zorgt dat de binnengekomen giften van onze gemeenten bij de projecten terechtkomen. Hiervoor zijn in 2021 nadere afspraken uitgewerkt en er was regelmatig afstemming tussen onze administratie en de administrateur van CAMA Zending.
Praktische hulp aan gemeenten
Het bureau heeft de gemeenten verder ondersteund op uiteenlopend gebied: advisering rondom coronamaatregelen, licenties en rechten, overheidsregelingen zoals bijvoorbeeld AVG, vertrouwenspersonen, gebouwen, verzekeringen, beroepingswerk, contracten en arbeidsvoorwaarden voor voorgangers. Via een groepsbeschikking van Unie en ABC van de Belastingdienst hebben alle aangesloten gemeenten de ANBI-status. Een vereiste daarvan is wel dat gemeenten jaarlijks vóór 1 juli de actuele jaarcijfers op hun website vermelden. Om er zeker van te zijn dat onze gemeenten hieraan voldoen, wordt in het tweede kwartaal veel tijd besteed aan het nalopen van alle websites en waar nodig het nabellen van secretarissen. Alertheid van de gemeenten hierop wordt dus zeer gewaardeerd!
Gemeenten kunnen ook via het ondersteunend bureau eHerkenning aanvragen, wat noodzakelijk is om zaken te doen met instellingen zoals UWV, Belastingdienst en Stadskantoor. In 2021 maakten zeven ABC-gemeenten en acht Unie-gemeenten hiervan gebruik.
Ten slotte werden er werkzaamheden verricht rond de organisatie van regioavonden, een bijeenkomst van bestuursleden met penningmeesters van gemeenten en de Algemene Ledenvergadering (ook al ging deze uiteindelijk niet door). Denk aan contact leggen met locaties, communicatie met gemeenten en het aanmaken en beheren van digitale aanmeldformulieren en stemformulieren.
Ontwikkelingen communicatie
Qua communicatie stond ook 2021 grotendeels in het teken van twee zaken: corona en de fusieplannen van Unie en ABC.
Eén website, één nieuwsbrief
Nadat eind 2020 de Unie- en ABC-gemeenten hadden ingestemd met een bestuurlijke fusie, werd vervolgens zo snel mogelijk overgegaan op een gezamenlijke communicatie van de twee geloofsgemeenschappen. Met ingang van januari 2021 kwam de nieuwe website www.unie-abc.nl online. De websites abcgemeenten.nl en baptisten.nl zijn nog vindbaar, maar worden niet meer bijgewerkt. Ook werden in januari de maandelijkse nieuwsbrieven samengevoegd, evenals de accounts op de verschillende sociale media (facebook, twitter, youtube en instagram). Tevens werden een (voorlopig) logo en bijbehorende huisstijl in gebruik genomen.
Als landelijk bureau van Unie-ABC ondersteunden we de gemeenten zo veel mogelijk door de overheidsmaatregelen te vertalen naar de praktische gevolgen voor kerken, door suggesties aan te dragen voor andere (online) vormen van gemeente-zijn, coronaproof jeugdwerk en het opstellen van een coronaprotocol. Via blogs deelden verder verschillende medewerkers van Unie-ABC hun persoonlijke gedachten over het gemeente-zijn in coronatijd.
Het team
Het team van medewerkers op het Ondersteunend bureau bestaat op dit moment uit: Peter Stoter (Algemeen Secretaris), Ria van Harten (administratief medewerker), Gerdien Karssen (medewerker communicatie), Ingrid de Vries (financieel medewerker), Ina en Pieter Jager (vrijwilligers) en Tineke Visser (vrijwilligster).
CIO - Interkerkelijk Contact in Overheidszaken
Het CIO behartigt de belangen van de kerken bij de Rijksoverheid. Er zijn dertig landelijke kerkgenootschappen aangesloten bij CIO, waarvan twee Joodse. In de leiding van CIO (het Moderamen) zitten mensen met politieke ervaring, die geregeld overleg voeren met ministers of kamerleden. Het is belangrijk voor ons kerkgenootschap om aangesloten te zijn bij CIO. CIO neemt werk uit handen maar aan de andere kant kost het ons ook een inspanning, bijvoorbeeld om te voldoen aan de regels voor ANBI (giftenaftrek).
Unie en ABC zijn aangesloten bij het CIO en diverse van onze vrijwilligers leveren hier een bijdrage aan. Afgelopen jaar was het CIO regelmatig in het nieuws vanwege coronamaatregelen voor kerken. Naast het plenaire overleg is er vanuit onze vertegenwoordigers contact in vijf deelgebieden.
Het is belangrijk dat onze gemeenschap ook op deze vlakken een bijdrage mag leveren aan en gebruik kan maken van expertise en mogelijkheden bij de overheid. (Meer informatie: www.cioweb.nl)
Namens Unie-ABC zijn de volgende mensen betrokken: Dio Glaudemans, Rien den Boer (plenair), Paulien Elsinga (G), Hans Neuteboom (J), A. Mons en J de Kleyn (M), Ad Driesprong (O) en Marten Baas (K).
Korte terugblik op 2021
Unie-ABC wil gemeenten stichten in gebieden die nog niet met het evangelie zijn bereikt en verbondenheid vormgeven in crisissituaties. Dit doen we samen met de wereldwijde baptisten- en CAMA-families.
Een effectieve manier om gemeenten te stichten is ondersteuning van lokale baptisten- en CAMA-gemeentestichters. In 2021 heeft deze strategie meer aandacht gekregen onder gemeenten. Aan het einde van het jaar werden er vijftien lokale gemeentestichters en evangelisten ondersteund door negen Unie-ABC-gemeenten en tientallen individuele personen.
Daarnaast worden leden van Unie-ABC-gemeenten uitgezonden naar landen waar Jezus weinig zichtbaar is, waar weinig christenen zijn. Eén persoon heeft het sollicitatietraject bij CAMA Zending doorlopen en is zendelinge geworden in Oost-Azië.
Belangrijk voor zending en gemeentestichting is ook het ondersteunen van projecten van baptisten- en CAMA-gemeenten wereldwijd. Hoewel de vraag groot is bij onze broeders en zusters, vielen de resultaten tegen. Er is minder dan twee derde van de beoogde financiën binnengekomen. De beperkende coronamaatregelen, waardoor collecteopbrengsten in gemeenten achterbleven, spelen hier waarschijnlijk een grote rol. Opvallend is het meeleven van de Unie-ABC-gemeenten in acute noodsituaties van broeders en zusters wereldwijd. Het meeste is gegeven voor de noden in Myanmar, Libanon, Syrië en India.
Noodhulp
In 2021 hebben we twee noodhulpacties gehouden.
Myanmar in de ban van geweld
In het voorjaar startte Unie-ABC in samenwerking met CAMA Zending een noodhulpactie voor Myanmar. Na een staatsgreep verslechterde de situatie in het land drastisch, waarbij geweld, martelingen, verkrachtingen en dwangarbeid de orde van de dag werden. Zestien lokale CAMA-kerken in Myanmar kwamen in actie door voedsel, medicijnen en onderdak aan te bieden en de bevolking zo goed mogelijk bij te staan.
India zwaar getroffen door corona
In diezelfde periode werd het nieuws overspoeld met afschuwelijke beelden en verhalen uit India. Met meer dan 20 miljoen besmettingen en ruim 200.000 doden werd het land onvoorstelbaar hard geraakt door de coronapandemie. In elk huishouden werd wel iemand getroffen. Via lokale baptistengemeenten konden we voorzien in de eerste levensbehoeften en in medische en mentale hulp.
Breuken en Bruggen
Nadat het in 2020 vanwege corona niet mogelijk was om theologiestudenten uit ontwikkelingslanden voor drie maanden op de Vrije Universiteit in Nederland te verwelkomen, ging het project Breuken en Bruggen in 2021 gelukkig wel door. Onder hen was dit jaar de 31-jarige baptistenstudent en -voorganger David Kihundu uit de Democratische Republiek Congo.
Verschillende van onze gemeenten ondersteunden zijn komst financieel en ontvingen hem in een van de zondagse diensten. Hartelijk dank daarvoor!
Overzicht gefinancierde projecten
Hiernaast vindt u een beknopt financieel overzicht van wat we in 2021 zoal hebben kunnen geven aan diverse projecten. Het geeft een beeld van wat we als Unie-ABC-gemeenschap 'naar buiten toe' doen. Voor een financiële verantwoording van de baten en de lasten verwijzen we naar de jaarrekening.
Al tientallen jaren kennen Unie-gemeenten ‘de postzegelman’: iemand die postzegels, ansichtkaarten en andere verzamelitems inzamelt, sorteert en verkoopt, waarbij de opbrengst voor onze zendingsprojecten is. Jacco Pranger uit de Baptistengemeente Nieuw-Buinen is de huidige postzegelman. Ook in 2021 was hij weer actief.
Cijfers en toelichting
De jaarrekening van de Unie is intern opgesteld en vervolgens door accountantskantoor Van Ree beoordeeld. Hieronder treft u de resultatenrekening aan (baten: wat is er aan euro’s binnengekomen en lasten: wat is er uitgegaan), gevolgd door de balans (wat heeft de Unie aan bezittingen en schulden).
Ter toelichting enkele bijzonderheden waar resultaten afwijken van de begroting:
De volledige jaarrekening van de Unie van Baptistengemeenten 2021 kan desgewenst door de secretaris of penningmeester van de gemeente worden opgevraagd via Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken..
De jaarrekening van de ABC gemeenten is op gelijke wijze intern opgesteld en ook door accountantskantoor Van Ree beoordeeld. Dit gebeurde eerder niet, maar met het gelijktrekken van de procedures is dit een stap naar harmonisatie van de processen.
Ter toelichting enkele bijzonderheden waar resultaten afwijken van de begroting:
De volledige jaarrekening van ABC Gemeenten 2021 kan desgewenst door de secretaris of penningmeester van de gemeente worden opgevraagd via Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken..
Begin 2021 bedroeg de totale personeelsformatie (Unie en ABC samen) 6,8 fte. Per eind 2021 was dat 5,1 fte:
Vul hier je e-mailadres in om onze nieuwsbrief te ontvangen! Staat u al ingeschreven bij de nieuwsbrief van de Unie- of ABC gemeenten? Dan hoeft u zich niet opnieuw aan te melden.
Baptist House
Postjesweg 150
1061 AX Amsterdam
Tel. Algemeen:
020-2103023
Tel. Seminarium:
020-2103024
E-mail: Dit e-mailadres wordt beveiligd tegen spambots. JavaScript dient ingeschakeld te zijn om het te bekijken.
© UNIE-ABC. Een fusie tussen de Unie van Baptistengemeenten en de ABC gemeenten in Nederland.
Alle Rechten Voorbehouden