Jaarverslag
2022
Van de Algemeen Secretaris
Immanuël
Ik kijk met u terug op het afgelopen jaar 2022 van onze geloofsgemeenschap, tevens mijn eerste jaar als uw Algemeen Secretaris.
Te beginnen met het belangrijkste: God was en is met ons. In Jezus Christus en door de Heilige Geest zijn wij gezegend als kinderen van God de Vader. In de lokale gemeenten mochten wij met elkaar optrekken en weten dat Hij erbij was, en het soms ook ervaren. We mochten mensen wijzen op het goede nieuws en samen als discipelen leren, vallen, opstaan en vieren.
Vanuit Unie-ABC mochten we betrokken zijn bij gemeenten en gemeenteleden, soms een stukje meelopen, inspireren, waarderen of signaleren. We mochten een nieuwe gemeente begroeten en we moesten ook afscheid nemen van meerdere gemeenten. Hieronder volgen een paar hoogte- en dieptepunten zoals ik die het afgelopen jaar mocht ervaren en die ik graag met u deel.
Kennismaken
Het jaar begon voor mij met kennismaken. Met het (fijne!) bestuur, de (gedreven!) collega’s, heel veel voorgangers en andere gemeenteleden. Maar ook met de geschiedenis van Unie-ABC, waaronder het fusieproces, en de werkwijze van de organisatie. Het was een warm welkom en bijzonder leuk om zoveel mensen te ontmoeten en te spreken. Hoogtepunten daarbij waren de Algemene Ledenvergaderingen, de regioavonden, de leidersconferentie en de verschillende seminariumdagen. Eén van de doelen van ons verband is het stimuleren van de eenheid en onderlinge liefde. Dat gebeurt als wij elkaar ontmoeten, samen bidden en er relaties ontstaan en worden onderhouden.
Ondersteuning van gemeenten
Een ander doel is het ondersteunen van gemeenten. Dat gebeurt praktisch (bijvoorbeeld over ANBI, corona, BUMA, werkgeverszaken, of de nieuwe online sprekerslijst), maar ook inhoudelijk:
- Zo hebben we gemeenten op de regioavonden uitgedaagd om aan de slag te gaan met Samen Jong: gemeente zijn van alle generaties. Zo belangrijk voor de toekomst van onze gemeenten!
- De Millennial Challenge helpt 25-40-jarigen om de Bijbel te gaan lezen en bespreken, en met de conferentie Bijbel in Beweging gingen deelnemers in gesprek over het belang van de Bijbel.
- Met de EBF en CAMA Zending mochten we de hulp aan onze zustergemeenten in Oekraïne vormgeven en gemeenten informeren over Mission Partnerships.
- Met het opleiden van toekomstige voorgangers en sprekers (Seminarium) en oudsten (Leerplatform) willen we samen investeren in de kwaliteit van de gemeenteraden.
In dit verslag staat nog veel meer over Unie-ABC-activiteiten, bovenstaande is slechts een kleine selectie.
Over de fusie
Tot slot nog wat woorden over het fusieproces van Unie en ABC. Na de coronajaren leek het ons goed om daar vaart mee te maken. We streven ernaar dat in 2023 af te ronden.
Afgelopen jaar hebben we de lastige contributiediscussie gevoerd. Met de nieuwe bijdrage aan de gemeenschap van 3,5% van de gemeentebegroting is een compromis gevonden dat door de meeste gemeenten is omarmd, ook al betekent het voor ABC-gemeenten een verzwaring. Daarom is een overgangs- en dispensatieregeling toegevoegd. Helaas heeft het ook enkele grotere ABC-gemeenten ertoe aangezet om het lidmaatschap te heroverwegen en daarna op te zeggen. Dat is pijnlijk en verdrietig.
Tegelijkertijd zijn we blij met gemeenten die wel de waarde inzien van een samenwerkingsverband als Unie-ABC met haar opleiding, verbinding en ondersteuning.
Komend jaar hopen we met nieuwe statuten en een huishoudelijk reglement de fusie ook juridisch af te kunnen ronden. Tegelijkertijd willen we de visie en prioriteiten van Unie-ABC verder uitwerken en met u delen om samen Gods wil te zoeken en te doen.
Met het bestuur kijk ik terug op een bewogen jaar waarin we opnieuw Gods trouw en zegen mochten ervaren. Dat geeft vertrouwen in de toekomst: Immanuël, God met ons.
Peter Stoter
Algemeen Secretaris
Peter Stoter ingezegend in eigen gemeente
Hoogtepunten van 2022
Start Psalmen Challenge
Van januari tot juli vond de Psalmen Challenge plaats: in een half jaar tijd gingen de voorgangers van acht Baptisten- en CAMA-gemeenten met een dagelijkse podcast door alle 150 Psalmen heen.
Einde coronabeperkingen voor kerken
Tijdens de coronajaren onderhield het CIO namens alle kerken contact met de overheid over de maatregelen. In februari was de allerlaatste update: aan het eind van die maand kwamen in Nederland nagenoeg alle beperkende coronamaatregelen te vervallen! Een mijlpaal, ook voor onze gemeenten.
Noodhulpactie Oekraïne van start
Op 24 februari viel Rusland Oekraïne binnen, het begin van een lange oorlog met een wereldwijde impact. Unie-ABC en CAMA Zending startten een noodhulpactie om geld in te zamelen voor de opvang van vluchtelingen en de verstrekking van noodhulp ter plaatse, door lokale baptisten- en CAMA-gemeenten.
Seminarium start nieuwe master voor evangelische leiders
In april werd bekendgemaakt dat ons Seminarium een nieuwe eenjarige masterspecialisatie Evangelical and Baptist Leadership aan de Vrije Universiteit in Amsterdam start. Het programma richt zich op het vormen van leiders voor evangelische en baptistengemeenten en christelijke organisaties.
Eindelijk weer bijeen voor Ledenvergadering
Een gesprek over de contributie, de viering van het Heilig Avondmaal en workshops over actuele onderwerpen zoals het betrekken van jongeren en millennials bij de gemeente en realistische verwachtingen over je voorganger. Dat waren enkele ingrediënten van de Algemene Ledenvergadering van 18 mei in Ede, eindelijk weer fysiek bijeen.
Boek 'Samen jong': een kerk met alle generaties
In juni werd het boek 'Samen Jong, kernwaarden voor een kerk met alle generaties' gepresenteerd. Als Unie-ABC werkten we samen met Missie Nederland en ander partners aan een doorvertaling van het toonaangevende Amerikaanse onderzoek Growing Young naar de Nederlandse situatie.
Millennials in gesprek over het geloof
Na de zomer startte het Baptisten Seminarium een nieuw initiatief rondom millennials in de kerk: Begrijpend Leven. Via de ‘Millennial Challenge’ gaan voorgangers van Unie-ABC-gemeenten met jongvolwassenen op zoek naar een manier om samen in gesprek te zijn over geloof, het goede leven en de kerk.
Webinar voor oudsten: 'Word een lerende volgeling'
Lerende volgelingen zijn en een paar uur investeren om je gemeente nog beter als oudste te kunnen dienen. Die oproep deed Algemeen Secretaris Peter Stoter op 28 september tijdens het webinar ‘Leren en inspireren is ook voor oudsten’.
ALV: Laatste puntjes op de i voor fusie
Een inspirerende opening over het belang van onderlinge bemoediging, praktisch aan de slag met de Millennial Challenge, afscheid én verwelkoming van gemeenten, medewerkers en bestuursleden, en een zinvol gesprek over conceptstatuten – de Algemene Ledenvergadering van 11 november in Veenendaal had een afwisselend programma.
Conferentie Bijbel in Beweging
Veel actuele vragen in onze kerken hangen samen met de vragen rondom Schriftgezag in onze tijd. Tijdens de conferentie Bijbel in Beweging op 25 november, georganiseerd door het Seminarium en de James Wm. McClendon Chair, gingen de deelnemers hierover in gesprek. Sprekers waren Henk Bakker, Henk van den Belt en Ilonka Terlouw.
2022 in cijfers
personeelsleden bij Unie ABC
betrokken niet-gedoopte volwassenen
pioniersplekken
nieuwe studenten Sprekersroute
promoties vanuit de leerstoel
Unie-ABC-gemeenten
betrokken kinderen en jongeren
verleende beroepbaarstellingen
diploma’s en getuigschriften uitgereikt
stagiairs in gemeenten
gemeenteleden
nieuwsbrieven verstuurd
nieuwe studenten Seminarium
promovendi begeleid door Henk Bakker
mentoraatstrajecten
Bijlagen
De Kroniek over 2022 geeft per maand een overzicht van de ontwikkelingen in onze geloofsgemeenschap.
Gemeenten
Korte terugblik op 2022
Heel Nederland, en dus ook onze gemeenten, startte het jaar 2022 nog met de nodige coronamaatregelen. Maar gelukkig konden die al snel worden afgeschaald en eind februari helemaal opgeheven. Dit leidde allereerst tot opluchting en dankbaarheid: na twee jaar vierden we het paasfeest weer met elkaar in het kerkgebouw! Maar in veel kerken werd vervolgens ook duidelijk dat een deel van de gemeenteleden niet meer terug zou komen: ze blijven de diensten thuis online volgen of haken helemaal af. Voor voorgangers en oudstenraden lag en ligt er een grote uitdaging om de onderlinge verbinding opnieuw vorm te geven.
In de loop van het jaar werden in gemeenten onder meer ook vacatures geplaatst, beroepen uitgebracht en aangenomen, nieuwe voorgangers verwelkomd en jubilea gevierd. Bekijk hieronder een aantal berichten van specifieke activiteiten.
'Booster voor je ziel' in Amersfoort
De Baptistengemeente Amersfoort zette tijdens de laatste coronalockdown dagelijks een paar uur de kerkdeuren open voor mensen in de omgeving die behoefte hadden aan een kopje koffie, een praatje of een moment van bezinning. Onder het motto 'Booster voor je ziel' wilde men stadsgenoten een hart onder de riem steken.
Zondag voor de 3 miljard in Steenwijk
In februari organiseerde de Baptistengemeente Steenwijk in samenwerking met CAMA Zending een 'Zondag voor de 3 miljard'. Daarmee werd aandacht gevraagd voor de 3 miljard mensen die nog niet of nauwelijks over Jezus hebben gehoord.
Afscheidsdienst Baptistengemeente Den Haag
Zondag 27 maart kwam de Baptistengemeente Den Haag met vele gasten in een volle Mirtekerk bij elkaar voor de laatste viering. Eén van de oudste Unie-gemeenten in Nederland zag na 130 jaar geen kansen meer om door te gaan en besloot, na jaren van wikken en wegen en zoeken naar oplossingen, de gemeente te ontbinden.
Vierde Reilinglezing in Utrecht Silo
Op zondag 23 oktober kon in de Baptistengemeente Utrecht Silo dan eindelijk (met vertraging door corona) de vierde Reilinglezing worden gehouden. Drs. Jelle Horjus sprak over 'Nederlandse baptisten en de opkomst van het nazisme' onder de titel 'Ziende blind en horende doof?'
Regiowerk
Korte terugblik op 2022
Met ons team van zes regiocoördinatoren (RC) die elk een dag per week voor Unie-ABC werken mogen we 140 gemeenten waar nodig ondersteunen en met elkaar verbinden. Daarnaast is Oeds Blok coördinator Pionieren en heeft Ronald van den Oever naast het regiowerk één dag per week voor jeugdwerk. Ingrid de Vries verzorgt ontwikkeling en beheer van het Leerplatform.
Dit jaar hebben we afscheid genomen van Jonathan Schouten, voor hem is Christiaan Bakker (regio Zuid) in de plaats gekomen. Ook Peter Stoter (regio Noordwest) is dit jaar gestart na een periode zonder regiocoördinator.
De beschikbare tijd per gemeente is beperkt (in de meeste regio’s liggen 25-30 Unie-ABC gemeenten) en dat vraagt er soms om keuzes te maken. Twee keer per jaar organiseren we een regioavond. In het voorjaar hebben we gesproken over lokale verbinding en nagedacht over een nieuw systeem van financiële bijdrage aan Unie-ABC. Het meest gekozen model is in de ALV van mei aangenomen en gaat per 1-1-2023 in. In het najaar hadden we zeer inspirerende avonden over het boek Samen Jong. Diverse gemeenten zijn of gaan hiermee aan de slag om een kerk van alle generaties te zijn.
De RC’s zijn ook direct betrokken bij het Digitale Leerplatform. Ondanks regelmatige communicatie erover en een introductie-webinar vallen de aanmeldingen van oudsten tegen. We zijn nog altijd enthousiast over de inhoud; de vorm waarin we het aanbieden gaan we evalueren, want de lesstof heeft alleen zin als die wordt gebruikt!
Naast het werk in de gemeenten hebben we elkaar ontmoet op een winderige teamdag in Ede om elkaar te inspireren en te bemoedigen.
Hieronder volgt van elke regio een kort voorbeeld van het werk dat gedaan is.
"Als kerken kun je van elkaar leren en elkaar inspireren"
Regio Noordoost – Peter Koobs
"Ik denk met warme gevoelens terug aan de regio-ontmoeting van afgelopen najaar in Nieuw-Buinen. Met een prachtige groep oudsten, taakveldleiders en verantwoordelijken voor Unie-ABC hebben we een inspirerende avond gehad over het thema ‘Samen Jong’. Er waait een ‘nieuwe wind’ van verbinding omdat we ontdekken dat we op veel manieren kunnen samenwerken. En daarom zien we uit naar de ontmoeting in het voorjaar van 2023 bij ‘de Ark’ in Assen."
Regio Noord – Wouter Bandstra
"Verschillende oudsten uit regio Noord hebben deelgenomen aan ons online Leerplatform. De verbindingen tussen Unie-ABC-gemeenten werden sterker door onder meer de regioavonden. Veel gemeenten opereren zelfstandig. Dan is het prachtig om verbinding te mogen leggen tussen gemeenten, je hoeft niet alles zelf uit te vinden. Kleine gemeenten zijn ondersteund, grote gemeenten zijn uitgedaagd, kortom het was weer een vruchtbaar jaar."
Regio Noordwest – Peter Stoter
"Ik heb met diverse gemeenten, voorgangers en oudsten kennisgemaakt. Mooi om zo ook een aantal diensten mee te mogen maken. Bijvoorbeeld in Alkmaar waar Nico Catsburg werd ingezegend. In Beverwijk had ik een leuk gesprek met Peter Janssen, wat leidde tot gastvrijheid in de gemeente aldaar om daar onze regioavond in november te houden. Vanwege de grote regio, grote diversiteit ook in de regio en het inwerken als Algemeen Secretaris ben ik nog niet klaar met de introductieronde. Wordt vervolgd!"
Regio MiddenOost – Ronald van den Oever
"We konden vorige jaar en dit jaar twee nieuwe leden ontvangen en begeleiden bij hun weg in het netwerk. Mooi om zo inspiratie te kunnen delen, elkaar op te bouwen en samen met de andere gemeenten te mogen optrekken, ook via individuele contacten. Voor enkele gemeenten was er extra zorg bij bijzondere situaties door gesprek of via een interim-voorganger. Er was een stijgende lijn in het bezoek van de regioavonden en op de laatste avond was het bijzonder verrijkend om met elkaar in gesprek te zijn over de verbinding tussen de generaties in de gemeente (Samen Jong) en te delen wat er zoal in onze gemeenten gebeurt en nog mogelijk is. Door de wijziging van de financiële bijdrage aan het netwerk zijn er gesprekken met enkele gemeenten in hoe hiermee om te gaan. Het Digitaal Leerplatform werd door enkele mensen bezocht en door één gemeente vrij intensief gebruikt."
Regio Zuid – Christiaan Bakker
"Half april ben ik gestart als regiocoördinator voor Brabant en Limburg. Ik heb kennisgemaakt met de oudstenraden (door aan te schuiven bij vergaderingen) en gemeenten (door te preken). Ik heb geprobeerd vooral veel te luisteren. Verder was de regioavond een mooi moment waar we samen mochten nadenken over intergenerationeel gemeente-zijn (aan de hand van Samen Jong). Tenslotte waren er een aantal zorgelijke situaties die om aandacht vroegen."
Pionieren – Oeds Blok
"Er functioneren op dit moment zestien pioniersplekken, in diverse vormen en verspreid over het land. Deze plekken zijn meestal verbonden met een lokale Unie-ABC-gemeente. Joop Brongers schrijft vanuit ‘Hart voor Elst’: ‘Samen ontdekken wat Jezus voor ieder (ook voor onszelf!) kan betekenen in de Elster samenleving, vooral door ontmoetingen en relaties.’ In 2022 is een nieuwe intervisiegroep voor pioniers gestart. Er zijn voorbereidingen, praktisch en in gebed, voor twee interkerkelijke pioniersplekken: in Haarlem en Pernis."
Jeugdwerk – Ronald van den Oever
"Fijn dat we naast contact via whatsapp ook weer een aantal keren fysiek intervisie konden houden met onze landelijke jeugdwerkers. De laatste was in Woerden waar we elkaar mochten inspireren en bemoedigen bij onze inzet in het jeugdwerk en onze relatie met Christus.
Voor het landelijke jeugdwerk hebben we gesproken met diverse gemeenten en workshops gegeven over het project (en boek) Samen Jong. Diverse gemeenten gaan hier structureel mee verder en vier gemeenten hebben aangegeven mee te willen doen met het traject bij LEF-Navigators om zo te groeien in verbinding tussen generaties en in verbinding met onze Heer Jezus Christus. Door Samen Jong hebben we ook wat meer inspirerend contact met veel andere denominaties via Missie Nederland."
Jeugdtrends 2022: echte verbinding belangrijk
'Echte verbinding in tijden van crisis’: dat was de boodschap van de Jeugdtrends 2022. Met de Jeugdtrends krijgen christelijke jeugdwerkers ondersteuning voor hun werk met jongeren. Ook onze eigen jeugdwerk adviseur is jaarlijks bij de totstandkoming van de Jeugdtrends betrokken.
Ervaring met het Leerplatform
Het team
Het team regiocoördinatoren bestaat op dit moment uit: Wouter Bandstra (Regio Noord), Oeds Blok (gemeentestichting en pionieren), Harm Jut (Regio Midden-Zuidwesten), Peter Koobs (Regio Noordoost), Ronald van den Oever (jeugdwerk en Regio Midden-Oost), Peter Stoter (Regio Noordwest) en Ingrid de Vries (Digitaal Leerplatform).
Baptisten Seminarium
Korte terugblik op 2022
Voor het Seminarium was 2022 in twee opzichten belangrijk. Allereerst markeerde het de start van ons nieuwe masterprogramma ‘Evangelical & Baptistic Leadership’. Ten tweede maakten we een goede start met het project ‘Begrijpend Leven’, een project om het Seminarium en de gemeenten te verbinden rondom een actueel thema. In dit jaarverslag komen beide aan de orde.
Binnen het docententeam waren er enkele wijzigingen. Zo nam Ingeborg te Loo rond de zomer afscheid van het Seminarium en Unie-ABC, na daar bijna veertien jaar gewerkt te hebben. Ze gaat zich toeleggen op het ontwikkelen van een internationaal leernetwerk bij onze zusterorganisatie IBTS. Ingeborg blijft nog wel als gastdocent verbonden. Een andere wijziging is dat Marijn Vlasblom een nieuwe uitdaging oppakt binnen het Seminarium, na vele jaren vast aanspreekpunt te zijn geweest voor de studenten. Marijn gaat het hierboven genoemde project ‘Begrijpend Leven’ vormgeven, ook gaat hij zich breder toeleggen op het verbinden van kennis aan de praktijk. De rol van studiecoördinator is opgepakt door een nieuwe collega, Debora Krikken, die per 1 januari is gestart. Tot slot is ook Joke Verboom nieuw gestart als gastdocent om de praktijkbegeleiding van studenten goed te regelen. Voor stages, mentoraat en supervisie kunnen studenten bij Joke terecht.
Studiecoördinator Debora Krikken stelt zich voor
In januari begon Debora Krikken als studiecoördinator bij het Seminarium. "De studenten zijn geroepen door God en hebben hart voor mensen en de kerk. Ik wil hen graag ondersteunen met wat ze nodig hebben voor hun studie, intellectueel én op persoonlijk vlak."
Ingeborg te Loo neemt afscheid van Unie-ABC
Na veertien jaar nam Ingeborg te Loo afscheid van Unie-ABC, al blijft ze wel lesgeven aan het Seminarium, onder meer via een masterclass Spiritualiteit. "Veel voorgangers raken burn-out, dat gaat me aan het hart. Het is belangrijk dat ze handvatten krijgen om hun eigen geestelijk leven te blijven voeden."
Ontwikkelingen onderwijs
Het opleiden van voorgangers en potentiële leiders binnen de kerk is de kerntaak van het Seminarium. Daarom is het jaarlijkse moment van diplomering, tijdens de opening van het Seminariumjaar, altijd een hoogtepunt. Dit jaar ontvingen vier studenten een Seminariumdiploma: Tom en Froukje van Lieshout, Geertje Plug en Monica Schetters. Zij hebben allemaal enkele jaren aan het Seminarium gestudeerd. We hebben ze zien groeien en zien zoeken naar hun roeping. Deze jaren afsluiten met het overhandigen van een diploma, waarmee we aangeven dat we hen bekwaam achten, is altijd een bijzonder moment.
In 2022 stonden er 36 studenten ingeschreven aan het Seminarium. We ontvingen tien nieuwe studenten in verschillende studieroutes. Drie van hen volgen de minor Missionair Leiderschap als verdiepingstraject naast een andere studie, zoals sociale wetenschappen of bedrijfskunde. De andere studenten zitten in een studieroute richting voorgangerschap of volgen het als bestaande voorganger ter verdieping. In een tijd waarin het theologie-onderwijs onder druk staat en op vele plekken krimpt, is het bijzonder om ook dit jaar weer de aanwas te mogen zien van een veelbelovende groep nieuwe studenten.
Bijzonder is dat in 2022 ons nieuwe (eenjarige) masterprogramma ‘Evangelical & Baptistic Leadership’ van start is gegaan aan de Vrije Universiteit. Vier studenten zijn in deeltijd met deze opleiding begonnen – een beloftevolle start. Zij volgen een aantal algemene vakken aan de Vrije Universiteit, en een aantal specifieke modules gericht op leiderschap in een evangelisch/baptistische context, variërend van theologische verdieping tot spreekvaardigheid. Met deze master en een parallel post-hbo-traject, hebben we een slimme manier gevonden om het onderwijs te organiseren, met grotere klassen, minder versnippering en als gevolg hiervan meer kwaliteit.
In totaal waren er zestien docenten betrokken bij het onderwijs in het afgelopen jaar: het eigen Seminariumteam, bestaande uit zeven teamleden, met daarnaast ongeveer negen gastdocenten die elk een (deel van een) vak gaven (zie bijlage 3).
Sprekersroute
De Sprekersroute is een gezamenlijk project van het Baptisten Seminarium en het Evangelisch College. In 2022 schreven zich veertien nieuwe studenten in, zodat in totaal 32 studenten aan deze route deelnamen. Op zaterdag 26 november ontvingen in Zwijndrecht tien studenten van de Sprekersroute hun diploma bij het Evangelisch College. Teun van der Leer heeft een aantal van de gediplomeerde studenten toegesproken.
Met ingang van 2022-2023 is Teun van der Leer gestopt als studiecoördinator van de Sprekersroute vanuit het Baptisten Seminarium en heeft Debora Krikken dit overgenomen.
Samen met het Evangelisch College is afgelopen jaar het curriculum doorontwikkeld. Er is nu sprake van een doorgaande leerlijn en er zit meer praktijk en oefenruimte in de Sprekersroute. Mooie verbeteringen al met al.
Permanente educatie
Ingeborg te Loo is afgelopen jaar gestopt bij het Baptisten Seminarium. Zij had onder andere permanente educatie onder haar hoede. Dit wordt nu overgedragen aan Debora Krikken.
Een belangrijke stap die in 2022 is gezet, is om de integratiedagen van het Seminarium, vaak mooie studiedagen op zichzelf, breder open te stellen, en ook voorgangers en andere geïnteresseerden (uit de kerkelijke gemeenschap) uit te nodigen. Dat leidde tot een mooie startdag rondom het thema ‘Doop en Gemeente’ en een conferentiedag ‘Bijbel in Beweging?!’
Kennis verbinden in 2022
In 2022 lanceerde het Seminarium ‘Begrijpend Leven’: een meerjarig project waarbij millennials samen met hun voorgangers, onze studenten en docenten de Bijbel lezen en daarin methodiek ontwikkelen om samen de Bijbel te leren lezen in deze tijd. Het project heeft tot doel te ontdekken hoe gezamenlijk Bijbellezen kan bijdragen aan kerkvernieuwing.
In 2022 zijn drie Unie-ABC-gemeenten gestart met de Millennial Challenge: een uitdaging waarbij drie voorgangers uit drie verschillende kerken met in totaal met 37 millennials een jaar lang optrekken. Maandelijks ontmoeten zij elkaar om aan de hand van werkvormen na te denken en van gedachten te wisselen over de Bijbel, kerk en geloof. Iedere gemeente werkt daarin gedurende het jaar één thema verder uit. In september startten Baptistengemeente Hoogezand Beukemastraat, CAMA Parousia Zoetermeer en Baptistengemeente Enschede met deze challenge. De eerste ontmoetingen en reflecties van voorgangers zijn hoopgevend te noemen. Een van de werkvormen werd op de najaars-AV in november in Veenendaal geoefend.
Via het platform begrijpendleven.net doen we verslag van onze ontdekkingen. Ook ontwikkelen en publiceren we daar podcasts en vlogs die inhoudelijk weer bijdragen aan de verschillende Millennial Challenges. In 2022 werden vier vlogs en vier podcasts gepubliceerd vanaf de zomer. Een van die vlogs was bovendien een verslag van een onderzoek dat studenten van het Seminarium in Alphen aan den Rijn hebben gedaan, naar de verbondenheid van millennials met de kerk (Begrijpend Leven - Vlog #02 - Studenten, millennials & de kerk?!).
Als Seminarium geloven we in gezamenlijke vormen van onderzoek, waarin studenten, docenten, voorgangers en gemeenten participeren. Deze manier van kennis verzamelen en kennis delen werd ook herkend door de Baptistengemeente Den Haag, die in 2022 werd opgeheven. Wij ontvingen van hen een bijdrage voor deze verbinding, die mogelijkheden bood om Begrijpend Leven verder te realiseren in het voorjaar. Tegelijk wilden we het project naar een hoger plan tillen in de vorm van hoogwaardig academisch onderzoek in de vorm van een promotieplek. We hebben het project daarom ook aangemeld voor de jubileumsubsidie van de Maatschappij van Welstand. Op 12 oktober bleek Begrijpend Leven een van de winnaars te zijn van deze subsidie, wat de deuren opent om komende jaren met meer gemeenten meer onderzoek te doen. We hopen zo een significante bijdrage te kunnen leveren aan kerkvernieuwing in dit decennium.
Grote subsidie voor Millennial Challenge
In oktober was de Millenial Challenge van het Seminarium één van de twee winnaars van de jubileumsubsidie van de protestantse organisatie Maatschappij van Welstand. Met de bijdrage wordt het project verbreed en verdiept en kan het academisch naar een hoger plan worden getild.
Onderzoek in 2022
Vanuit de McClendon-leerstoel aan de Vrije Universiteit (voluit: James Wm. McClendon Chair for Baptistic and Evangelical Theologies) en de verschillende docenten en onderzoekers verbonden aan het Seminarium is er divers onderzoek gedaan.
Op zondag 23 oktober werd in Baptistengemeente Utrecht Silo de Reilinglezing gehouden. Drs. Jelle Horjus sprak over 'Nederlandse baptisten en de opkomst van het nazisme' onder de titel 'Ziende blind en horende doof?' Een reactie werd gegeven door Henk Bakker en Miranda Klaver. Het was een indringend gesprek over het onderscheiden van het kwaad. De lezingen zijn terug te vinden op de website.
In 2022 zijn drie promoties succesvol afgerond. De Noord-Indiase theoloog Hruaia Khiangte promoveerde op het proefschrift: An Enquiry Into History of Ecclesiological Development in Baptist Churches of Mizoram and Nagaland: A Contribution to Indian Baptist History and Theology From Ecumenical Perspective (begeleiders: Henk Bakker en Eddy van der Borght); Ralph Lubs promoveerde op zijn proefschrift Paul’s Spirit of Peace: A Study in Biblical theology (bij Bert Jan Lietaert Peerbolte en Henk Bakker) en Vincent van Altena promoveerde Cum Laude aan de TU Delft op zijn proefschrift: What has Athens to do with Jerusalem? The Potential of Spatial-Temporal Analysis Methods to Interpret Early Christian Literature (bij Jantien Stoter en Henk Bakker). Het begeleiden van promotieonderzoeken behoort tot de kern van de academie. In het geval van het onderzoek van Hruaia betekent een promotie echter niet alleen een bijdrage aan wetenschappelijke kennis, maar is het ook een enorme bemoediging voor achtergestelde minderheidsgroepen (de Mizo en Naga), en een investering in het theologisch onderwijs in India. Het helpt deze vaak relatief geïsoleerde groepen om zich verder te ontwikkelen en missionair te verhouden tot de wereld om hen heen.
Naast de organisatie van een eigen kenniskring, participeerden stafleden van het Seminarium in diverse onderzoeksgroepen. Henk Bakker nam deel aan het onderzoek (aangestuurd door Bernhard Reitsma) over inclusie/exclusie-teksten in het christelijk geloof, en wat de kerk daar vandaag de dag mee kan. Dit onderzoek is afgerond, publicaties volgen, en een opvolgend onderzoek wordt overwogen. Hans Riphagen, Teun van der Leer en Henk Bakker namen deel aan het onderzoek (Herman Bavinck Center for Reformed & Evangelical Theology, aangestuurd door Henk van den Belt) over ‘onderscheiden en de aanwezigheid van God’. Hans en Henk gaan samen een artikel schrijven en Teun verzorgt over dit thema een themanummer van het tijdschrift Inspirare. Henk Bakker nam deel aan het onderzoek (aangestuurd door Henk Blezer) over de ‘vele gezichten van angst’ in de vijf hoofdreligies. Henk schrijft over het christelijk geloof en de ‘gezichten van angst’. Tot slot nam Henk Bakker deel aan het onderzoek (Centrum voor Patristisch Onderzoek, VU/Tilburg) over ‘Being Human’, dat in de komende jaren wordt voortgezet (2025 conferentie).
Zie bijlage 1 voor een publicatielijst van de docenten van het Seminarium.
Breuken en Bruggen: studente uit Zuid-Afrika
In het kader van het project Breuken en Bruggen was baptistenstudente Whitney Caroline Muller uit Zuid-Afrika van september tot en met november in Nederland voor haar studie. Unie-ABC en verschillende gemeenten maakten dit mogelijk.
Op de planning in 2023
- Begrijpend Leven met de Millennial Challenge zal verder worden uitgewerkt; een tweede pilotproject gaat draaien, en we hopen te starten met een daaraan gekoppeld promotietraject (vanuit de genoemde fondsen). De inzet is om het gesprek over geloof, de kerk en de Bijbel door en voor millennials in de komende jaren stevig op de agenda te hebben staan.
- We gaan aan de slag met een nieuw beleidsplan voor het Seminarium, waarin onder andere de Permanente Educatie van voorgangers zal worden doorontwikkeld. Ook zullen we stappen zetten om het Seminarium naar de toekomst toe financieel gezond te houden, en te onderzoeken welke aanvullende manieren van fondsenwerving mogelijk zijn.
- Mooie studiedagen, waarschijnlijk rondom thema’s als ‘missie in tijden van crisis’, trauma en de kerk, en de invloed van allerlei charismatische netwerken op de gemiddelde baptistengemeente.
Het team
Het team van het Baptisten Seminarium bestaat uit Hans Riphagen (rector), Jan Martijn Abrahamse, Henk Bakker, Oeds Blok, Daniël Drost, Debora Krikken, Teun van der Leer en Marijn Vlasblom.
Bijlagen
- Bijlage 1: Publicaties en lezingen docenten
- Bijlage 2: Overzichten opleidingsraad, Werkveldcommissie en OKBI
- Bijlage 3: Uurdocenten
Ondersteunend bureau
Korte terugblik op 2022
Het Ondersteunend Bureau kreeg in 2022 te maken met verschillende wisselingen van de wacht. Allereerst begon Peter Stoter op 1 januari als nieuwe Algemeen Secretaris en daarmee tevens leidinggevende van het kantoor. In november nam op de Algemene Ledenvergadering Ria van Harten afscheid, nadat zij maar liefst 21 jaar voor de geloofsgemeenschap had gewerkt – eerst voor CAMA, vervolgens voor ABC en de laatste jaren voor Unie-ABC. Gelukkig kon zij haar werk overdragen aan de nieuwe officemanager Natanja Corsèl.
Ria van Harten neemt na 21 jaar afscheid
21 jaar geleden begon Ria van Harten als secretaresse van het CAMA-kerkgenootschap. Daarna werkte ze voor ABC Gemeenten en tot slot voor Unie-ABC. Op de Algemene Ledenvergadering van november nam ze afscheid. "Als het goed is, is je hele leven van je geloof doordrenkt: elke dag, in alle taken en contacten die je hebt. In die zin verandert er niet zoveel, welke taak ik nu ook ga doen; God is overal bij aanwezig."
Natanja Corsèl begonnen als officemanager
Met ingang van 1 november is Natanja Corsèl begonnen als officemanager bij Unie-ABC. In die functie is ze in veel gevallen het eerste aanspreekpunt van de organisatie. In een interview vertelt ze meer over zichzelf. "Ik word er echt happy van om dingen voor God te doen."
Praktische hulp aan gemeenten
Het kantoor heeft de gemeenten in 2022 ondersteund op uiteenlopend gebied: advisering rondom licenties en rechten, overheidsregelingen zoals bijvoorbeeld AVG en UBO, vertrouwenspersonen, gebouwen, verzekeringen, beroepingswerk, contracten en arbeidsvoorwaarden voor voorgangers. Verder konden gemeenten een beroep doen op het kantoor bij het aanvragen van eHerkenning, noodzakelijk om zaken te doen met instellingen zoals UWV, Belastindienst en Stadskantoor. Daarnaast worden de gemeenten ook af en toe benaderd met een verzoek: bijvoorbeeld om hun ANBI-gegevens op de website te actualiseren, nieuwe contactpersonen door te geven en om hun stem uit te brengen in geval van schriftelijke stemmingen rondom de ledenvergaderingen. Fijn dat secretarissen hier veelal snel en actief op reageren – hartelijk dank!
Ten slotte werden er werkzaamheden verricht rond de organisatie van regioavonden en de twee Algemene Ledenvergaderingen. Denk aan contact leggen met locaties, communicatie met gemeenten en het aanmaken en beheren van digitale aanmeldformulieren en stemformulieren.
Ook de financiële taken binnen Unie-ABC vallen onder het Ondersteunend bureau. Denk hierbij aan de verwerking van contributies, giften en facturen, en aan de taken rondom de jaarrekening.
Ontwikkelingen communicatie
Ook qua communicatie werden er in 2022 stappen gezet richting de fusie. Daartoe werd een werkgroep strategische communicatie in het leven geroepen, waar onder meer twee bestuursleden in deelnamen. Sinds 2021 zijn alle communicatiemiddelen, zoals website, nieuwsbrief en sociale media van Unie en ABC al samengevoegd. Voor de nabije toekomst is het belangrijk nieuwe stappen te zetten richting de strategische aanpak: wat willen we als nieuwe fusieorganisatie uitstralen en communiceren, wie willen we bereiken en welke middelen zetten we daarvoor in? Dit krijgt in 2023 verder vervolg.
Het team
Het team van medewerkers op het Ondersteunend bureau bestaat op dit moment uit: Peter Stoter (Algemeen Secretaris), Natanja Corsèl (officemanager), Gerdien Karssen (medewerker communicatie) en Ingrid de Vries (financieel medewerker).
Veertig jaar passie voor het vrouwenwerk
Al meer dan veertig jaar zetten Hannie Mansens en Wies Dijkstra zich in voor het baptistenvrouwenwerk, plaatselijk, gewestelijk, landelijk en internationaal. Eind 2022 nam Hannie (op de foto links) afscheid. Ter gelegenheid daarvan een interview met beide zusters. “Ik heb het al die jaren ervaren als een hele mooie manier om je geloof handen en voeten te geven.”
CIO - Interkerkelijk Contact in Overheidszaken
Het CIO behartigt de belangen van de kerken bij de Rijksoverheid. Er zijn dertig landelijke kerkgenootschappen aangesloten bij CIO, waarvan twee Joodse. In de leiding van CIO (het Moderamen) zitten mensen met politieke ervaring, die geregeld overleg voeren met ministers of kamerleden. Het is belangrijk voor ons kerkgenootschap om aangesloten te zijn bij CIO. CIO neemt werk uit handen maar aan de andere kant kost het ons ook een inspanning, bijvoorbeeld om te voldoen aan de regels voor ANBI (giftenaftrek).
Unie en ABC zijn aangesloten bij het CIO en diverse van onze vrijwilligers leveren hier een bijdrage aan. Naast het plenaire overleg is er vanuit onze vertegenwoordigers contact in vijf deelgebieden.
- CIO-G gaat over gezondheidszorg. Pastoraal werkers kunnen ingezet worden, bijvoorbeeld in ziekenhuizen.
- CIO-J over Justitie, vanuit onze gemeenschap zijn drie geestelijk verzorgers actief in de gevangenis
- CIO-M is militair, door Unie-ABC zijn drie legerpredikanten uitgezonden.
- CIO-O gaat met name over de invulling van godsdienstonderwijs op openbare scholen.
- CIO-K houdt zich bezig met kerkgebouwen en beheer, maar het taakgebied is veel ruimer met aandacht voor allerlei juridische zaken.
Het is belangrijk dat onze gemeenschap ook op deze vlakken een bijdrage mag leveren aan en gebruik kan maken van expertise en mogelijkheden bij de overheid. (Meer informatie: www.cioweb.nl)
Zending en gemeentestichting
Korte terugblik op 2022
Het jaar 2022 werd gemarkeerd door de oorlog in Oekraïne. Vreselijk wat daar gebeurt! Tegelijk hoorden we de vele verhalen van Oekraïners die hun vertrouwen – voor het eerst of opnieuw – op de Heer stellen. We zagen ook dat gemeenten en personen vanuit Unie-ABC zeer betrokken zijn en gul hebben gegeven voor de noodhulp ter plekke. Wanneer een deel van het lichaam lijdt, lijden alle delen mee.
Afgelopen jaar hoorden we ook bemoedigende getuigenissen van de Mission Partners. Steeds weer nieuwe berichten van mensen die tot geloof komen, doopdiensten die worden gehouden en nieuwe gemeenten die worden gestart. Dit alles in landen waar het evangelie amper klinkt, waar christenen klappen krijgen wanneer ze Jezus volgen.
Vanuit de Unie-ABC-gemeenten zijn ook weer nieuwe zendelingen uitgezonden via CAMA Zending. Zij gaan naar landen waar Jezus niet of nauwelijks zichtbaar is. Plekken waar er amper christenen zijn om het evangelie te delen.
Daarnaast hebben we maandelijks een ‘Project van Hoop’ bij gemeenten onder de aandacht gebracht, om voor te collecteren en voor te bidden. Goed om via onze internationale ‘familieverbanden’ ook praktisch betrokken te zijn bij broeders en zusters elders in de wereld.
Namens onze Baptisten- & CAMA-gemeenten en namens onze gemeentestichters wereldwijd: hartelijk dank! Hartelijk dank voor de gebeden, betrokkenheid en gaven voor onze broeders en zusters in nood.
Noodhulp
Gemeenten geven massaal voor Oekraïne
Op 1 maart ging de noodhulpactie van Unie-ABC voor Oekraïne van start. Gemeenten werden opgeroepen te collecteren - en gaven daar massaal gehoor aan. In de loop van het hele jaar bleven giften binnenkomen, in totaal meer dan 100.000 euro. Via de EBF ging dit bedrag naar gemeenten in en om Oekraïne voor onder meer opvang van vluchtelingen. De EBF organiseert nog steeds maandelijks een internationale online bidstond. Onze Unie-ABC-voorgangers brachten samen bijna 3000 euro bij elkaar voor hun ambtsgenoten in het getroffen gebied.
Interview met voorganger Odessa
Peter Stoter sprak begin 2023 met pastor Oleksander uit de Oekraïense stad Odessa. Deze voorganger vertelt hoe het met zijn gemeente gaat en wat er met onze giften is gebeurd. Zie het filmpje hiernaast.
Breuken en Bruggen
Ook in 2022 konden er in het kader van het project Breuken en Bruggen, waar we via de Vrije Universiteit bij betrokken zijn, weer theologiestudenten uit ontwikkelingslanden voor drie maanden naar Amsterdam komen. Onder hen was dit jaar de 25-jarige baptistenstudente Whitney Caroline Muller uit Zuid-Afrika. Verschillende van onze gemeenten ondersteunden haar komst financieel en ontvingen haar in een van de zondagse diensten. Hartelijk dank daarvoor! De volledige groep internationale studenten bezocht op een ochtend in september het Baptist House voor een rondleiding, informatie over het baptisme en een lunch met onze eigen studenten.
Overzicht gefinancierde projecten
Hiernaast vindt u een beknopt financieel overzicht van wat we in 2022 zoal hebben kunnen geven aan diverse projecten. Het geeft een beeld van wat we als Unie-ABC-gemeenschap 'naar buiten toe' doen. Voor een financiële verantwoording van de baten en de lasten verwijzen we naar de jaarrekening.
Financiën
Cijfers en toelichting
De jaarrekeningen zijn opgesteld, met het bestuur besproken en onafhankelijk beoordeeld door Van Ree Accountants.
Unie
De belangrijkste bijzonderheden zijn als volgt (k€ is duizend euro).
- Het (operationele) resultaat na fondsmutaties is € -433 (begroot was € 0).
-
Bijzondere baten betroffen k€ 550 van BG Den Haag i.v.m. de opheffing, waarvan 2x k€ 50 met bestemming voor specifieke fondsen: pastorale steun kleine gemeenten en toepassen Seminarium-kennis in de gemeenten (valorisatie).
-
Er kwam veel geld binnen voor noodhulp aan gemeenten in Oekraïne en omliggende landen, gecoördineerd door de Europese Baptisten Federatie. Minder geld kwam binnen op andere missionaire projecten. Omdat hier eerder garanties voor waren gegeven is dit uit het fonds Zending betaald. Voor 2023 zijn er geen garanties meer.
-
Vervangende regiowerkers zijn in dienst gekomen van de Unie i.v.m. arbeidsvoorwaarden (o.a. pensioen), de kosten zijn conform de begroting verdeeld met ABC.
-
De sponsorinkomsten voor de McClendon Chair (prof. Henk Bakker) vielen helaas terug. Voor 2022 en 2023 wordt dat uit het McClendon fonds aangevuld. We zoeken actief naar nieuwe sponsors en een grotere bijdrage vanuit de VU.
-
Een deel van de financiële reserve (k€746) is uitgeleend aan vijf gemeenten die een gebouw wilden kopen of verduurzamen. In 2022 is in dat kader een nieuwe lening verstrekt aan BG Spijkenisse.
-
Door de bijzondere baten werd de balanspositie van de Unie met bijna k€ 400 versterkt. Een belangrijk deel van de reserve is gelabeld (voor een bepaald doel bestemd), de vrije reserve van de Unie nam licht toe tot k€323.
Hieronder volgt de samenvatting van baten en lasten.
De volledige jaarrekening van de Unie van Baptistengemeenten 2022 kan desgewenst door de secretaris of penningmeester van de gemeente worden opgevraagd via
ABC
De belangrijkste bijzonderheden zijn als volgt (k€ is duizend euro).
- Het (operationele) resultaat is k€-20 (begroot was k€-30). Het tekort is onttrokken aan de algemene reserve.
- De inkomsten waren voorzichtig begroot, maar bleven op hetzelfde niveau als 2021.
- De kosten waren op hetzelfde niveau als begroot. De salariskosten voor regiowerk waren lager omdat de opvolgers van Jonathan Schouten en Gerard van der Schee bij de Unie in dienst kwamen. Het betreffende begrote bedrag voor die kosten is aan de Unie betaald.
De reden om nieuw personeel bij de Unie onder te brengen is enerzijds vooruitlopend op de fusie en anderzijds om hen passende arbeidsvoorwaarden (bijv. pensioen en arbobegeleiding) te kunnen geven. - In 2021 had de Unie k€450 op de bankrekening van ABC gestald om rentebetaling te voorkomen. Dit is in 2022 teruggedraaid, omdat de rente al vanaf k€100 spaargeld negatief was (was eerder vanaf 1 miljoen euro). De nadelige rente is door Unie aan ABC vergoed. De resterende negatieve rente betreft het eigen spaargeld van ABC.
- De balanspositie van ABC is door het resultaat licht verzwakt. De totale reserve is k€170 waarvan k€118 vrije reserve.
Hieronder volgt de samenvatting van de baten en lasten.
De volledige jaarrekening van ABC Gemeenten 2021 kan desgewenst door de secretaris of penningmeester van de gemeente worden opgevraagd via
Personeelsformatie
Begin 2022 bedroeg de totale personeelsformatie (Unie en ABC samen) 6,3 fte. Per eind 2022 was dat 5,1 fte en eind 2021 was het 6,8 fte: