Naar aanleiding van de persconferentie van 26 november heeft het CIO, (overlegplatform kerk en overheid), waar ook Unie en ABC bij zijn aangesloten, een tweede aanvullend en samenvattend advies voor de kerken gegeven met betrekking tot diensten en andere kerkelijke bijeenkomsten en de 'avondlockdown'. Dit betreft een samenvatting en nadere uitwerking van het vorige advies.

Het CIO adviseert het volgende.

1. Kerkdiensten
De anderhalve meter als veilige afstand is opnieuw als een wettelijke verplichting ingevoerd per woensdag 24 november (zie staatsblad 564). Deze verplichting geldt ook voor kerkdiensten. Dit betekent dus dat er per kerkgebouw dient te worden bepaald hoeveel kerkgangers er met
inachtneming van deze afstandsnorm een zitplaats kunnen vinden in het kerkgebouw. Dit is in de regel minder dan 1/3 van het reguliere aantal zitplaatsen.

Placering blijft van toepassing: kerkgangers hebben een vaste zitplaats en verplaatsen zich zo weinig mogelijk tijdens de kerkdienst. Looproutes in het kerkgebouw en het vermijden van opstoppingen bij het verlaten van het kerkgebouw zijn onderwerpen die aandacht behoeven.

Met name voor kleinere kerkgebouwen die een beperkt aantal zitplaatsen hebben op 1,5 m afstand verdient het overweging om opnieuw een reserveringssysteem te hanteren, zodat geen kerkgangers behoeven te worden teleurgesteld. Voor die situaties waarin geen reserveringssysteem nodig is, kan ook een registratiesysteem worden overwogen.

CIO wijst erop dat de anderhalve meter regel niet geldt voor een voorganger bij de bediening van de Doop of het vieren van Eucharistie of Avondmaal. Deze uitzondering geldt voor zover 'de werkzaamheden niet met inachtneming van de veilige afstand kunnen worden verricht'. Extra voorzorgsmaatregelen zijn hierbij een aandachtspunt.

Mondkapjes: hoewel deze niet verplicht zijn in kerkgebouwen adviseert CIO aan de aangesloten kerkgenootschappen nadrukkelijk te overwegen om bij binnenkomst in en vertrek uit het kerkgebouw en bij verplaatsingen kerkgangers te vragen een mondkapje te dragen. Dit advies
werd in een vorige fase van deze pandemie ook al gegeven.

2. Kerkdiensten na 17.00 uur
De minister van Justitie en Veiligheid heeft tijdens een overleg een dringend beroep gedaan op de kerken en andere religieuze koepels om navolging te geven aan de regels die met ingang van zondagmorgen 28 november in werking zijn getreden.

Het CIO doet een dringende oproep aan de bij CIO aangesloten kerkgenootschappen om alternatieve mogelijkheden te benutten voor de kerkdiensten die na 17.00 uur beginnen of nog niet afgelopen zijn, zoals een digitale uitzending van deze diensten of, waar dit niet goed mogelijk is, een eerder aanvangstijdstip te kiezen. 

Het betreft een dringende oproep, geen wettelijke verplichting. Wanneer er zeer zwaarwegende redenen zijn om een kerkdienst na 17.00 uur te laten plaatsvinden, zijn alle overige maatregelen van toepassing zoals in dit advies worden vermeld.

De kerkdiensten rond de Kerst (kerstavond en beide kerstdagen) hebben de aandacht van CIO en zullen tijdens een volgend overleg met de minister aan de orde komen. Veel zal afhangen van de ontwikkelingen in het aantal besmettingen.

3. Gevolgen voor doordeweekse kerkelijke activiteiten (na 17.00 uur )
“Het dagelijkse leven gaat overdag door, in de avond is bijna alles gesloten”. Ook op doordeweekse dagen is het van groot belang om het aantal contactmomenten te verminderen. 

CIO doet ook hier een dringende oproep aan de kerkgenootschappen om hieraan op een verantwoorde invulling te geven: benut zoveel mogelijk alternatieve mogelijkheden voor bijeenkomsten en vergaderingen na 17.00 uur of stel ze uit.

Ook het jeugd- en jongerenwerk in de avonduren verdient hierbij aandacht. Denkt u hierbij ook aan de oplopende besmettingsgraad onder jongeren.

Wanneer dergelijke activiteiten doorgang vinden, bijv. in de middaguren, zijn ook hier de basisregels van toepassing, zoals thuisblijven bij klachten en laten testen.

Overigens blijft het mogelijk om dringende kerkelijke vergaderingen en bijeenkomsten (zoals catechese), die niet kunnen worden uitgesteld of op andere wijze kunnen plaatsvinden, te houden. Hierbij dienen alle relevante regels (zoals 1,5 m afstand, basisregels) in acht te worden genomen.

4. Een verantwoorde toepassing van de basisregels blijft van belang, ook omdat het coronatoegangsbewijs (CTB) niet van toepassing is op kerkdiensten.

De overige basisregels zijn: blijf thuis bij klachten en laat je zo snel mogelijk testen, was je handen, schud geen handen en zorg voor voldoende frisse lucht.

CIO adviseert met nadruk om als kerken aandacht te hebben voor kwetsbare personen of groepen van personen die de kerkdienst willen bezoeken. Ook adviseert CIO om bij kerkdiensten niet de grenzen van mogelijkheden op te zoeken en rekening te houden met de (on)mogelijkheden van een kerkgebouw. Aantal zitplaatsen, aantal kerkgangers en de ruimtelijke indeling zijn hierbij van belang.

5. Ventilatie en (samen) zingen
Een goede ventilatie is van groot belang. CIO adviseert zo nodig concrete aanpassingen in een kerkgebouw uit te (laten) voeren. Op 11 oktober jl. publiceerde het ministerie van VWS de handreiking basistips voor ventileren. Meer informatie hierover vindt u via
https://www.rijksoverheid.nl/actueel/nieuws/2021/10/11/meer-aandacht-voor-goed-ventileren.

Het verdient overweging om het aantal samen te zingen liederen tijdens een kerkdienst te beperken en op een ingetogen wijze te zingen. Op de website www.eerstehulpbijventilatie.nl vindt u hierover nuttige informatie en een rekentool die een indicatie kan geven over wat mogelijk verantwoord is in uw kerkgebouw. Ook over het houden van meerdere kerkdiensten na elkaar – en de daarvoor benodigde tussentijd en te treffen maatregelen – vindt u op deze website nuttige tips.

6. Het dringende advies om thuis maximaal 4 personen per dag te ontvangen heeft ook gevolgen voor pastorale bezoeken en voor groeps-en kringwerk bij kerkleden thuis. Een bijeenkomst in het kerkgebouw of digitaal kan een alternatief zijn.

7. CIO brengt opnieuw het belang van het digitaal uitzenden van kerkdiensten onder uw aandacht.

Voor kerkgangers die geen plaats kunnen vinden in het kerkgebouw en ook voor hen die aarzelen, ondank alle voorzorgsmaatregelen, of vanwege een kwetsbare gezondheid de kerkdienst bij te wonen.