Tijdens een mini-symposium op vrijdag 7 maart vond in het Baptist House een geanimeerd gesprek plaats over het nieuwe boek van Henk Bakker, 'Christus: Hoe het geloof in Jezus zich ontwikkelde in het vroege christendom'. Na een bijdrage van Henk kwamen theologen prof. dr. Dineke Houtman en prof. dr. Arie Zwiep aan het woord met een reactie. 

De middag werd geopend door Paulus de Jong, docent aan het Baptisten Seminarium, waarna Henk aan het woord kwam. In een openingscollege vertelde hij over de totstandkoming en het 'waarom' van zijn boek. Hij ging daarbij met name in op de belangrijkste uitgangspunten en de gevolgde methodiek bij zijn studie naar de persoon van Jezus.

Hij benadrukte het belang om een historisch-kritische theologie te combineren met een narratief-kritische theologie: "Details doen ertoe! Het gevaar van blijven hangen in algemeenheden is dat theologie bij theorie blijft. Theologie heeft ten diepste te maken met ervaringen, met de werkelijkheid." Zo duikt Henk onder meer diep in de brieven van Paulus en dan is het zinvol om je te realiseren dat Paulus joods was, dat hij een mens was, dat hij iemand was die in een traditie stond, aldus Henk. Een ander voorbeeld is de Geloofsbelijdenis van Nicea die in 325 werd opgesteld. "Een uitstekende tekst, die tegelijk wel ver afstond van de werkelijkheid van de opstellers - zij hadden met zware vervolging te maken. Als je die achtergrond erbij weet en bedenkt dat sommige van de opstellers ledematen of een oog misten, kijk je toch anders naar de proposities." 

Op de vraag of er geen verregaande subjectiviteit ontstaat als je uitgaat van de ervaring, vulde Henk aan dat het niet de bedoeling is om alleen zelf met je bevindingen in gesprek te gaan, maar dat je ze voorlegt aan anderen, aan de traditie, aan de bronnen. "Je staat nooit alleen in je interpretatie, je ervaringen staan altijd in een duidingskader dat getoetst kan worden." Daarbij kunnen gedeelde inzichten leiden tot gedeelde overtuigingen en vervolgens tot gezamenlijke praktijken, aldus Henk. Met voorbeelden gaf hij aan dat het ook andersom werkt: "Als er wordt gepreekt over Zacheus die uit de boom komt, is het de bedoeling dat je ook zelf een beetje uit je boom komt. In die narratieve identificatie met historische gebeurtenissen gebeuren ze steeds opnieuw: wéér wordt gedoopt, 'wéér wordt het Avondmaal gevierd, wéér klinken de woorden van Christus ... Zo worden eeuwenlang gelovigen steeds opnieuw gevoed." 

Reacties

Na een pauze kwam prof. dr. Dineke Houtman aan het woord. Zij is emeritus Bijzonder hoogleraar Judaïca aan de PThU, met bijzondere aandacht voor de verhouding van jodendom en christendom. Allereerst complimenteerde ze Henk met zijn 'prachtige en zeer omvangrijke boek'. Vanuit haar expertises op het gebied van Rabijnse literatuur en de Aramese Bijbelvertaling ging ze in op twee inhoudelijke thema's  die in 'Christus' aan bod komen: de lijdende knecht en het geslachte lam uit Jesaja 53 en Johannes 1, en de vertaling van het woord 'Logos'. 

Tot slot was het de beurt aan prof. dr. Arie Zwiep, hoogleraar hermeneutiek aan de Vrije Universiteit, gespecialiseerd in het Nieuwe Testament en de wisselwerking tussen bijbelse en filosofische hermeneutiek. Ook hij sprak lovende woorden over het boek. Daarna ging hij onder meer in op de oorzaken van de scheiding die ontstond tussen joden en christenen, en op verschillen inzichten ten aanzien van pre-existentie en triniteit.

Het symposium vormde tevens de start van een cursus Christologie in het kader van Permanente Educatie van voorgangers.

• Lees hier een interview met Henk Bakker over zijn boek