Komend weekend staan we stil bij 4 en 5 mei. Onze Nederlandse geschiedenis rondom oorlog en vrede. Wat betekenen die dagen voor ons?

Maurits Cohen

Ik werd recent gewezen op een oud-voorganger uit onze gemeenschap: Maurits (Mart) Cohen. In 1961 werd hij voorganger bij de vrije baptisten in Alphen aan den Rijn, gevolgd door Uniegemeenten Zwolle en Den Haag.

Maar Maurits Cohen is ook bekend omdat hij gedeeld heeft over zijn oorlogsverleden. Hoe hij als jonge joodse jongen meerdere keren aan de Duitse bezetters is ontsnapt. Een aantal jaren geleden heeft hij daarover verteld bij Humberto Tan aan tafel. Je kunt een fragment hier terugkijken. Een indrukwekkend verhaal dat de verschrikking van oorlog en antisemitisme dichtbij brengt. Pas in 2023 voelde hij de vrijheid om zijn verhaal in een persoonlijk boekje uit te brengen: 'De Erfenis'. In het boek staan meerdere brieven van zijn ouders en broers, geschreven vanuit gevangenschap.

Hij schrijft in de inleiding:

“Op 5 mei vierde ik uitbundig de bevrijding van de Duitse bezetting van Nederland. De bevrijding van het achtervolgd worden, opgejaagd van het ene onderduikadres naar het andere, telkens weer.

Ik wist, als jongetje van tien jaar, toen nog niet dat ik alles en iedereen verloren had. Dat feitelijk het ergste nog moest komen. De berichten van onder meer het Rode Kruis, dat mijn vader, moeder, twee broertjes, opa en oma Van Gelder niet meer leefden. Verlies van alles wat een jochie nodig had ná 5 mei 1945. Hoe kon dit nog goedkomen, die oorlog na de oorlog?

In dit boek beschrijf ik dat het goedgekomen is, ondanks het verlies”

Vrede van Jeruzalem

Maurits Cohen heeft zich na zijn voorgangerschap ingezet voor mensen met een oorlogstrauma wereldwijd. Dat begon bij het zien van de beelden op de Balkan in de jaren 90. Hij stichtte de War Trauma Foundation (tegenwoordig ARQ international) en het werk breidde zich uit naar Israël en de Palestijnse gebieden, Congo en Burundi, Kosovo.

In een interview noemt Cohen vrede een resultaat en verzoening een werkwoord. Een zekere mate van verzoening is nodig om tot vrede te komen. Ook daarin heeft Cohen een rol gespeeld. Specifiek in het Israëlisch/Palestijnse conflict. Waar Nederland gezegend is met tachtig jaar vrede, daar kennen de bewoners van het Heilige Land al tachtig jaar conflict en oorlog. Na 7 oktober staat dat weer op ons netvlies gebrand en bidden we des te harder om de Vrede van Jeruzalem (Psalm 122).

Cohen is betrokken bij de Stichting Onafhankelijke Joodse/Palestijnse Denktank, die parlementariërs van beide partijen én uit Nederland uitnodigt om met elkaar in gesprek te gaan. Kan er zo iets van verzoening gaan ontstaan? Voor wie zich verder wil verdiepen in dit conflict heeft deze denktank een overzichtelijk (Engelstalig) ‘living document’ online gezet.

Getuigenis

Wat een bijzonder levensverhaal van deze broeder. Zelf zwaar geraakt door oorlogsgeweld, heeft hij zijn ervaring kunnen en willen inzetten voor anderen. Het is geen dooddoener, eerder een wonder dat God ook deze dingen kan doen meewerken ten goede voor hen die Hem liefhebben. Een bijzonder getuigenis dat oproept tot navolging als vredestichter.

Laten we samen de oorlogsslachtoffers van de Tweede Wereldoorlog en nabestaanden gedenken, de vrijheid vieren en ons in gebed én praktisch blijven inzetten voor hen die nog zuchten onder geweld en trauma.

Peter Stoter is Algemeen Secretaris van Unie-ABC

• Wil je meer lezen over het leven van Maurits Cohen? Zijn boek 'De Erfenis' is te koop via Uitgeverij van Wijland.