Sinds 1 januari werk ik als studiecoördinator bij het Baptisten Seminarium. Binnen deze functie houd ik me bezig met het beleid rondom studenten en onderwijs. Toen ik vorige week de berichtgeving rondom #tvoh volgde, vroeg ik de rector of wij ook een interne vertrouwenspersoon hebben voor 'onze' studenten. Na de uitzending van #boos bedacht ik me dat het hebben van een vertrouwenspersoon bij lange na niet genoeg is om machtsmisbruik te voorkomen. Maar wat dan wel?
Ik legde de link met mijn eigen werkorganisatie, omdat machtsmisbruik niet alleen 'dáár' speelt. In alle organisaties en gemeenschappen waarin sprake is van hiërarchie en macht kan dit gebeuren. Daarmee is het ook relevant voor een onderwijsorganisatie zoals het Baptisten Seminarium, maar net zo goed voor kerken/gemeentes.
Die realisatie maakte dat ik de afgelopen dagen nadacht over vragen als:
- Waarom verlangen mensen naar macht?
- Wanneer is er sprake van misbruik van macht?
- Wat maakt dat iemand zijn macht misbruikt?
- Welke omstandigheden leiden hiertoe, bieden hier ruimte voor?
- Wat zijn de controlemechanismes als er sprake is van macht?
Terwijl de vragen over elkaar heen buitelden, ontstond er een dieperliggende vraag: Gaat het in dit alles ten diepste niet over mensbeeld? De Bijbel laat namelijk vanaf de eerste hoofdstukken zien dat de mens naar macht en geweld grijpt, omdat zij geen 'genoegen' neemt met wat haar gegeven is. En... dit zit helaas in ons allemaal. Maar (h)erkennen we dat zelf ook?
Om dit te (h)erkennen hebben we onze omgeving nodig. Om ons scherp te houden op het 'genoeg'. Durven we elkaar hierop te bevragen? Durven we elkaar eraan te herinneren wat we allemaal al hebben? Durven we elkaar te bemoedigen om genoegen te nemen met wat er is? Opdat we niet over zullen gaan tot het grijpen naar macht of geweld, in welke subtiele vorm dan ook.
Want 'het is genoeg'...
Het aanstellen van vertrouwenspersonen binnen organisaties en gemeenschappen is een belangrijke eerste stap. Maar na de verhalen blijkt dat dit bij lange na niet genoeg is en geen machtsmisbruik voorkomt. Ik denk dat we organisatie- en gemeenschapsculturen moeten creëren waarin machtsethiek besproken wordt. Ik hoop dat deze gebeurtenissen die verschrikkelijke schade hebben berokkend ertoe leidt dat deze gesprekken veel meer gevoerd gaan worden binnen organisaties. En dat begint wat mij betreft met zelfreflectie (erkennen dat de drang naar macht ook in mij zit) en aanspreekbaarheid (hoe oefen ik macht uit, dien ik daarmee de ander?). Niet altijd makkelijk, maar - zoals nu blijkt - keihard nodig om jezelf en je omgeving gezond te houden.
Want 'het is genoeg'...
Binnen het Baptisten Seminarium komt het bespreken van machtsethiek op de agenda. En daar ben ik blij mee.
Wil je als gemeente ook met het bespreken van machtsethiek aan de slag? Op de website is informatie verzameld over het onderwerp 'Veilige gemeente'. Heb je nog vragen, neem dan eens contact op met je regiocoördinator.
Debora Krikken is studiecoördinator bij het Baptisten Seminarium.