In onze wijk Soesterkwartier in Amersfoort wordt het geloof vooral gedaan en beleefd. Het wordt niet zozeer bediscussieerd. Dat voelt als een geschenk voor mij zelf. Ik kan mijn geloof nu ook meer doen en beleven, met de mensen om mij heen. Zodoende zijn we met de Buurtkerk Soesterkwartier in de vieringen bezig met de praktijken van het geloof. Enkele weken terug was het thema mee-lijden en klagen, als praktijk van de mensen van God. Met de kinderen gingen we hier ook mee aan de slag in de speeltuin.

Het leven vraagt best veel van ons in deze dagen. Er zijn steeds weer momenten van genieten! Tegelijk voelen we worsteling en verlies. In ons eigen leven, in ons land, in de schepping. Vragen komen op, ook over de aanwezigheid van God.

Ervaringen en vragen die we misschien het liefst wegduwen. De Bijbel doet dat niet. Door heel de Bijbel heen vinden we ruimte voor de klacht. De ervaring met kinderen in de speeltuin in het Soesterkwartier en de ervaring van de stoet van gelovigen voor ons, nodigen ons uit om vandaag ruimte te maken voor klagen, in ons eigen leven, in de kerk, en in de wereld. Ruimte voor de klacht is nodig in deze tijd!

De klacht

Daar zitten we midden in de speeltuin. Met wat afwasbare tafelkleden op de grond, 40 bakstenen in een kruiwagen en een heleboel kwasten en verf. Het is een levendig geheel, en ook wel wat rommelig. Ik word er blij van.

De kinderen hebben altijd weer zin om iets te doen. Ze mogen een baksteen beschilderen, met iets dat ze moeilijk of niet leuk vinden. We zitten op de grond. Even praten samen. ‘Wat vind je niet leuk of moeilijk?’ ‘Wat wil je schilderen op de baksteen?’ Dat is nog best even zoeken.

Het is voor ons allemaal toch wel makkelijker om iets leuks te schilderen! Het is als een soort drempel die je overgaat om iets te delen dat meer zwaar voelt. Voelt het veilig? Is er interesse van de ander? Het vraagt even rust.

De kinderen zijn creatief en eerlijk. Wat vind je niet leuk? Spinnen, spruitjes, vroeg opstaan, gemeen gedrag, liegen, racistisch zijn, corona diverse keren, bomen die verdwijnen door kappen van de natuur, en: een boot die de zee vervuilt. Best indrukwekkend!

‘Zie mij’

Ruimte voor de klacht… net als bijvoorbeeld bij David in Psalm 13. ‘Hoe lang nog HEER, zult u mij vergeten, hoe lang nog verbergt u voor mij uw gelaat? Hoe lang nog wordt mijn ziel gekweld door zorgen en mijn hart door verdriet overstelpt, dag aan dag?’ Eindeloos en overweldigend, zo voelt het voor David. Hij legt het open, naar God.

Ruimte voor de klacht is verbonden met Gods verhaal in de Bijbel. Het onderdrukte volk Israël roept in Egypte naar de hemel! Denk verder aan de Klaagliederen, persoonlijk maar ook collectief over de stad en het volk. Een klacht over onrecht en kwaad, vermengd met verdriet.

Jezus roept het uit aan het kruis met de woorden van Psalm 22: ‘Mijn God, mijn God waarom hebt u mij verlaten?’ De klacht van de lijdende kerk in de hemel, in Openbaring 6: 'Hoe lang nog duurt het voordat u recht komt doen over het kwaad?’

Iemand die ik ken zei: ‘Waarom leven we door alsof we na een vaccinatie gewoon verder kunnen gaan terwijl alles fundamenteel op z’n kop staat?!’

De Bijbel nodigt uit om de klacht, om pijn en ook boosheid over kwaad en onrecht niet weg te stoppen, persoonlijk, als gemeenschap en als samenleving. We hebben de neiging, zeker vandaag, om snel met actie te willen oplossen. Maar dat gaat niet.

→           Welke klacht leeft er bij jou op dit moment? Wat is jouw ‘baksteen’ in de klaagmuur?

In de speeltuin maken we samen een klaagmuur van de bakstenen, om elkaar te steunen. Ik zie opeens dat de klaagmuur in de schaduw staat, terwijl de zon schijnt. We draaien de tafel een kwartslag, naar de zon! Waardoor de klaagmuur in de zon komt te staan. Gezien, erkend en gekoesterd door de hemel. We hoeven onze klacht niet weg te stoppen. We mogen ons naar de zon draaien met onze klacht: zie mij, antwoord mij.

Halleluja uit de diepte

Het – soms onverwacht – stil staan bij moeilijke en harde ervaringen van mensen in mijn buurt helpt mij apart genoeg om zelf ook stil te durven staan bij de pijn in mijn eigen verhaal. Er is veel moed nodig om stil te durven staan bij pijn, verlies en onrecht, zowel persoonlijk als in de gemeente.

Het voorbeeld van David in Psalm 13 heeft mij in deze tijd zeer bemoedigd. Zijn klacht brengt David uiteindelijk niet naar een bodemloze vertwijfeling en zinloosheid. Het open leggen van zijn angst en zijn test van God ‘zie mij’ leiden hem niet tot wanhoop. Door de klacht heen, door de angst heen, door zijn roep heen, komt David bij iets dat onwrikbaar blijkt in zijn leven. En dat is: ‘Ik vertrouw op uw liefde.’

Hier licht het goede nieuws op van de weg van Jezus, de zoon van David. Jezus die, door de klacht heen, geleden heeft in onze plaats, om ons te vergeven, om ons hart te verbinden met liefde. Jezus die opstond uit de dood, en met een getekend lichaam opvoer naar de hemel. Zo is Jezus vandaag in de hemel en Hij stuurt zijn Geest, die in ons mee zucht, en diep in ons de waarheid laat weerklinken: ‘Ik vertrouw op uw liefde.’

Door de klacht heen wordt een nieuw lied geboren, over helende liefde die sterker is dan alle kwaad, sterker dan de dood, een kwetsbaar en krachtig halleluja! Met die liefde kan ik aanwezig zijn, daar in de speeltuin. Een kind zien. In de straat kom ik een kind tegen dat tegen mij zegt: ‘Wil je ook een snoepje?’ Ik word zelf ook gezien!

In het zien en gezien worden breekt iets open. Dat is het geheim van liefde. Daar gebeurt Gods koninkrijk. Dat is het grootste geschenk aan de kerk en onze grootste kracht. Twijfel daar niet aan!

Die helende liefde is wat onze wereld nodig heeft. Die helende liefde, zo geloof ik, is ook wat de zoekende kerk vandaag nodig heeft. Zodat een nieuw lied klinkt, een misschien gebroken, een diep en krachtig halleluja, in de kerken, in de huizen, in de wereld. Halleluja!

→           Hoe kun je in de gemeente ruimte maken voor de klacht, zowel in gesprekken als in de dienst?

Oeds Blok